Những chiếc máy bay làm thay đổi lịch sử ngành hàng không
Hương Trà•27/02/2025 08:58
Mỗi bước tiến của ngành hàng không đều in dấu ấn của những cỗ máy bay mang tính cách mạng - từ những chiếc thủy phi cơ tiên phong mở đường cho các chuyến bay thương mại, những mẫu máy bay phản lực đầu tiên làm thay đổi cách con người di chuyển trên bầu trời, đến kỷ nguyên siêu thanh đầy tham vọng, nơi tốc độ vượt qua những giới hạn thông thường.
Ngành hàng không đã trải qua nhiều biến động trong những năm qua, từ đại dịch COVID-19 đến sự phát triển mạnh mẽ của các chương trình bù trừ carbon. Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên ngành này chứng kiến những thay đổi lớn. Từ sự ra đời của máy bay phản lực thương mại cho đến thời kỳ huy hoàng rồi suy tàn của các chuyến bay siêu thanh, hàng không đã liên tục đổi mới. Hãy cùng điểm qua những mẫu máy bay có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử hàng không dân dụng.Thập niên 1910 - Benoist Type XIV: Chiếc thủy phi cơ có vẻ ngoài khiêm tốn này đã thực hiện chuyến bay thương mại theo lịch trình đầu tiên trên thế giới. Chiếc thuỷ phi cơ do Thomas W. Benoist thiết kế và lần đầu tiên cất cánh vào tháng 1.1914 từ thành phố St. Petersburg, bang Florida, Mỹ, đến thành phố Tampa, bang Florida, trở thành một trong hai chiếc máy bay thuộc tuyến hàng không St. Petersburg-Tampa Airboat Line. Ảnh: Public Domain via Florida Memory.Sau chuyến bay đầu tiên, tuyến hàng không này tiếp tục hoạt động giữa hai thành phố, bay qua Vịnh Tampa và thu phí hành khách 5 USD cho chuyến đi kéo dài 23 phút. Tuy nhiên, vì máy bay chỉ có chỗ cho một hành khách ngồi cạnh phi công, chi phí vận hành nhanh chóng trở nên quá cao và không khả thi về mặt tài chính. Ảnh: Aviation History Collection/AlamyTrong vòng ba tháng, tuyến hàng không này đã chở được 1.205 hành khách trước khi ngừng hoạt động. Sau đó, những chiếc Benoist trở thành món đồ chơi của giới thượng lưu. Năm 1984, một bản sao có thể bay của Benoist Type XIV đã được chế tạo nhân dịp kỷ niệm 70 năm chuyến bay đầu tiên và hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử St. Petersburg. Ảnh: Public Domain via Florida MemoryThập niên 1910 - Handley Page H.P.42: Chỉ có 4 chiếc máy bay hai tầng cánh 4 động cơ Handley Page H.P.42 được chế tạo nhưng ảnh hưởng của nó đối với ngành hàng không dân dụng vẫn rất lớn, đặc biệt là ở Anh. Được thiết kế bởi Handley Page và lần đầu tiên được Air Transport and Travel, Ltd. (sau này là Imperial Airways và tiếp đó là British Airways) sử dụng, đây là máy bay hai tầng cánh lớn nhất từng được chế tạo. Chuyến bay đầu tiên của nó diễn ra từ London đến Paris vào năm 1919 với chỉ một hành khách – một phóng viên báo chí. Ảnh: Hulton Archive/Getty ImagesHandley Page H.P.42 là thành công lớn đầu tiên của Imperial Airways, vì nó được thiết kế để cất cánh từ các đường băng chưa được chuẩn bị sẵn. Điều này giúp nó có thể hoạt động từ các sân bay cỏ tại Croydon, Anh, và cả trên các vùng sa mạc ở châu Phi và châu Á. Nhờ đó, nhiều tuyến bay đường dài được thiết lập, kéo theo sự ra đời của các sân bay nhỏ trên khắp châu Phi – một số vẫn còn được sử dụng đến ngày nay. Trong ảnh là chiếc H.P.42 tại Pakistan vào năm 1934. Ảnh: Fox Photos/Hulton Archive/Getty ImagesChiếc máy bay này chủ yếu phục vụ tầng lớp thượng lưu, với các quan chức cấp cao và doanh nhân giàu có thường xuyên tận hưởng dịch vụ sang trọng của Imperial Airways. Trên máy bay có trải nghiệm ăn uống gồm bảy món, thảm trải sàn cao cấp và quầy bar. Đáng tiếc, tất cả những chiếc H.P.42 đều đã bị phá hủy – một số bị tiêu hủy trong Thế chiến II khi được huy động cho Không quân Hoàng gia Anh (RAF) – và ngày nay chỉ còn lại những bức ảnh tư liệu. Ảnh: Hulton Archive/Getty ImagesThập niên 1930 - de Havilland DH89 Dragon Rapide: Ra mắt vào năm 1934, de Havilland Dragon Rapide nhanh chóng trở thành lựa chọn hàng đầu cho các hãng hàng không khu vực và tư nhân. Hơn 700 chiếc đã được sản xuất và bán ra trên toàn thế giới. Máy bay làm từ gỗ ép này có sức chứa từ 6 đến 8 hành khách, với các phiên bản sau được cải tiến thêm hệ thống sưởi, cửa sổ lớn hơn và ghế bọc da. Ảnh: Picture Post/Hulton Archive/Getty ImagesNhờ chi phí vận hành thấp và chỉ cần một phi công, Dragon Rapide đã góp phần vào sự ra đời của hãng hàng không giá rẻ đầu tiên – Hillman’s Airways (sau này sáp nhập vào British Airways). Hãng sử dụng Dragon Rapide để khai thác tuyến bay quốc tế đầu tiên của mình, kết nối Romford, Anh, với sân bay Paris-Le Bourget, Pháp. Ảnh: Filo boy1/Wikimedia/CC BY-SA 4.0Ngày nay, du khách vẫn có thể trải nghiệm cảm giác bay trên một chiếc Dragon Rapide nhờ Classic Wings, một công ty hàng không tại Anh chuyên cung cấp các chuyến bay tham quan trên không qua Cambridge, London và Newmarket. Hai chiếc Dragon Rapide của công ty đã được phục hồi theo tiêu chuẩn hiện đại, với giá vé từ 99 bảng Anh (127 USD), bao gồm cả vé vào cửa Bảo tàng Chiến tranh Hoàng gia ở Duxford. Ảnh: Classic Wings/FacebookThập niên 1930 - Douglas DC-3: Douglas DC-3 ra mắt vào giữa thập niên 1930 và nhanh chóng trở thành trụ cột của nhiều hãng hàng không trên thế giới. Hiện nay, vẫn còn khoảng 170 chiếc DC-3 đang được sử dụng làm máy bay chở khách hoặc vận tải hàng hóa. Đây là một trong những mẫu máy bay thương mại đầu tiên có hệ thống càng đáp có thể thu vào, đồng thời cũng là chiếc máy bay đầu tiên có thể sinh lời chỉ bằng việc chuyên chở hành khách. Ảnh: Museum of Flight/CORBIS/Corbis via Getty ImagesChiếc máy bay này do Công ty Douglas Aircraft tại Mỹ chế tạo và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 17/12/1935 tại Clover Field, Santa Monica, bang California. DC-3 đã góp phần phổ biến các chuyến bay xuyên lục địa tại Mỹ, rút ngắn thời gian bay từ bờ Đông sang bờ Tây xuống chỉ còn 15 giờ với ba lần tiếp nhiên liệu. Khi dây chuyền sản xuất dừng lại vào năm 1945, tổng cộng có khoảng 13.000 chiếc DC-3 được chế tạo. Ảnh: AFP via Getty ImagesKhoang hành khách của DC-3 có bố cục tương tự các máy bay thương mại ngày nay, nhưng dịch vụ trên khoang thì sang trọng hơn nhiều. Hành khách được phục vụ cocktail và bít tết trong suốt chuyến bay, trong khi phi công thỉnh thoảng sẽ đi chào hỏi hành khách khi máy bay đạt độ cao hành trình. Trên các chuyến bay đêm, DC-3 thậm chí có cả khoang ngủ với giường có rèm che, chăn lông và nệm lông vũ. Ảnh: Hulton-Deutsch/Hulton-Deutsch Collection/Corbis via Getty ImagesThập niên 1940 - de Havilland Comet: de Havilland Comet là máy bay phản lực thương mại đầu tiên trên thế giới, được chế tạo tại Anh vào cuối thập niên 1940 và chính thức đi vào hoạt động thương mại vào năm 1952. Máy bay này vượt trội so với các đối thủ nhờ động cơ phản lực turbo và thiết kế tiên tiến. Chuyến bay thương mại đầu tiên của Comet cất cánh từ sân bay London (sau này là Heathrow) đến Rome, chở theo 36 hành khách và 6 thành viên phi hành đoàn, trước khi tiếp tục hành trình đến Johannesburg, Nam Phi. Ảnh: Central Press/Hulton Archive/Getty ImagesHầu hết các máy bay thương mại thời kỳ đó đều không có khoang áp suất, buộc chúng phải bay ở độ cao thấp, khiến hành khách thường xuyên gặp phải thời tiết xấu. Nhưng Comet là một bước tiến đột phá – với khoang hành khách có áp suất, nó có thể bay ở độ cao 12.192 m, mang lại trải nghiệm bay êm ái hơn, với những ô cửa sổ lớn cho phép hành khách ngắm nhìn mây trời bên dưới. Ảnh: Bert Hardy/Picture Post/Hulton Archive/Getty ImagesBan đầu, de Havilland Comet có một khởi đầu đầy hứa hẹn, nhưng chỉ một năm sau khi đi vào hoạt động, ba vụ tai nạn nghiêm trọng – hai trong số đó không có người sống sót – đã làm hoen ố danh tiếng của nó. Những phiên bản Comet mới sau đó đã được tung ra, nhưng thị trường không còn mặn mà nữa, nhất là khi Boeing giới thiệu mẫu máy bay phản lực 707. Comet chính thức dừng hoạt động vào năm 1997. Ảnh: Douglas Miller/Keystone/Getty Images
Bình luận của bạn đã được gửi và sẽ hiển thị sau khi được duyệt bởi ban biên tập.
Ban biên tập giữ quyền biên tập nội dung bình luận để phù hợp với qui định nội dung của Báo.
