Dự án sân bay Long Thành đang được đẩy nhanh tiến độ, với mục tiêu hoàn thành sớm vào cuối năm 2025, như một trong những cột mốc quan trọng nhất để đánh dấu năm bản lề của kỷ nguyên vươn mình. Tuy nhiên, vào cuối năm 2025, khi sân bay Long Thành có thể đưa vào sử dụng, câu hỏi quan trọng đặt ra là: Tiến độ các dự án giao thông kết nối với sân bay này như thế nào?
Sân bay Long Thành, với thiết kế giai đoạn 1 phục vụ 25 triệu lượt khách/năm, được kỳ vọng sẽ vận chuyển 80% lượng khách quốc tế từ sân bay Tân Sơn Nhất về đây. Sẽ không khó để hình dung áp lực giao thông trên các tuyến đường hiện tại sẽ thế nào. Tuyến đường quan trọng nhất là cao tốc TP.HCM - Long Thành hiện là tuyến đường cao tốc ùn tắc thường xuyên, trong khi chưa tính đến việc sân bay Long Thành được đưa vào sử dụng thì lưu lượng phương tiện đã được dự báo tăng trên 10% mỗi năm.
Một dự án sân bay, dù to lớn, đẹp đẽ đến bao nhiêu thì cũng chỉ là một hạng mục trong tổng thể hạ tầng giao thông của một thành phố, một khu vực, một vùng. Khả năng kết nối là yếu tố sống còn để khẳng định hiệu quả của sân bay, nên các tuyến đường kết nối không thể tách rời khỏi các dự án cảng hàng không. Long Thành cũng không phải là ngoại lệ, sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu việc di chuyển từ các đô thị gần đó, từ TP.HCM, từ Vũng Tàu, Phan Thiết, hay Đồng bằng sông Cửu Long đến sân bay vẫn khó khăn và mất nhiều thời gian hơn so với các lựa chọn hiện tại.
Không khó để hình dung tầm quan trọng của hệ thống giao thông kết nối sân bay Long Thành khi vào trung tuần tháng 12/2024 Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phải có công thư giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà kiểm tra, đôn đốc, xử lý ngay các vướng mắc để triển khai những tuyến đường giao thông kết nối. Cụ thể gồm:
Đây đều là những dự án đang gặp những khó khăn khác nhau về vốn, giải phóng mặt bằng hoặc nguồn nguyên liệu đổ cốt đường và được tiên lượng là khó hoàn thành vào năm 2026. Vì thế, nếu như những vướng mắc kể trên không thể khắc phục, viễn cảnh sân bay Long Thành có hoàn thành sớm thì những chiếc máy bay vẫn phải chờ đường bộ theo kịp để cất cánh.
Trong những dự án đường kết nối kể trên, ngoài dự án đường vành đai 3 TP.HCM có khả năng kịp hoàn thành các hạng mục chính vào cuối năm 2025, những dự án còn lại đều đang gặp phải những khó khăn mà nếu không có giải pháp tháo gỡ mang tính đột phá thì nhiều năm nữa mới có thể hoàn thành.
Việc ưu tiên vốn để mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành là cấp bách. Việc khẩn trương giải tỏa nốt những điểm nghẽn mặt bằng trên cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu cũng cần sự quyết liệt để tránh đứt đoạn. Việc tái triển khai thi công cầu Phước Khánh để hoàn thành đường cao tốc Bến Lức - Long Thành cũng cần sự quyết tâm. Nguồn đất đá, cát san lấp Vành đai 4 cũng cần có lời giải khả thi, kể cả giải pháp mà theo các nhà thầu là cần có chính sách trợ giá để nhập khẩu cát từ Campuchia về mới đủ khối lượng và bảo đảm tiến độ.
Đó là chưa kể 2 tuyến đường sắt kết nối Long Thành, trong đó có tuyến nối hai Cảng Hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất - Long Thành cũng cần được rút ngắn thời gian chuẩn bị, tăng tốc triển khai.
Nếu nhìn nhận những dự án kể trên như những con đường đơn lẻ, có thể những khó khăn, vướng mắc vẫn tiếp tục hiện hữu trong sự chờ đợi. Song, việc chậm về đích của những con đường này khiến sân bay Long Thành, dù được kỳ vọng như một siêu sân bay, sẽ trở thành một nút nghẽn giao thông khổng lồ mang tầm… quốc tế.
Sân bay Long Thành được hoàn thành và đưa vào sử dụng sớm cuối năm 2025 là một kỳ vọng lớn lao không chỉ giảm tải lập tức cho sân bay Tân Sơn Nhất mà sẽ còn tạo ra một không gian phát triển mới cho cả vùng Đông Nam Bộ, duyên hải phía Nam và cho cả ngành hàng không Việt Nam.
Các tuyến đường kết nối sân bay Long Thành cũng sẽ tạo nên những trục đô thị, công nghiệp mới, đô thị sân bay cho khu vực này. Nhưng viễn cảnh đó, hoặc là sẽ rất tươi sáng, hoặc là sẽ trở thành áp lực, thậm chí có thể sẽ là cả một khu vực bức bối, bộn bề. Tất cả đều phụ thuộc vào việc hệ thống giao thông kết nối được đầu tư triển khai như thế nào.
Những vướng mắc hiện tại đối với các dự án giao thông kết nối sân bay Long Thành hiện nay dù không dễ tháo gỡ, nhưng tinh thần của Chính phủ đã rất rõ ràng, "chỉ bàn làm, không bàn lùi".
Vì thế, việc ưu tiên nguồn lực để gấp rút hoàn thành các tuyến đường kết nối đồng thời với tiến độ của sân bay Long Thành là điều không cần phải bàn cãi. Đó không chỉ là quyết tâm mà còn là hy vọng của người dân và Chính phủ. Chậm triển khai hoặc làm thiếu đồng bộ sẽ không chỉ gây ra lãng phí rất lớn mà còn có nguy cơ làm giảm cơ hội cạnh tranh, phát triển của cả một vùng, một ngành…