Nhà vệ sinh trên máy bay hoạt động như thế nào?

Chúng ta thường nghĩ về cách thức hoạt động của máy bay như cách chúng bay lên không trung và giữ độ cao an toàn. Tuy nhiên, có những thứ tưởng như bình thường, chẳng hạn xả chất thải trong nhà vệ sinh, hóa ra vô cùng khó thực hiện trên không.

Al St. Germain, nhà tư vấn ngành hàng không từng làm việc cho các hãng hàng không bao gồm Delta và United của Mỹ, cho biết: "Với hầu hết mọi thứ trên máy bay, bạn sẽ nhận ra nó tốn bao nhiêu công sức từ góc độ kỹ thuật, thậm chí chỉ là một bữa ăn. Mọi thứ trên máy bay khó gấp đôi so với trên mặt đất".

Không sử dụng nước

Việc sử dụng nước để xả nhà vệ sinh trên máy bay là điều không nên làm vì hạn chế về trọng lượng của máy bay. Thay vào đó, máy bay sử dụng không khí.

Hệ thống sục rửa tiêu chuẩn (standard evac) sử dụng áp suất không khí chênh lệch để làm sạch bồn, theo một thiết kế được cấp bằng sáng chế ban đầu bởi James Kemper vào năm 1975.

Thùng chứa chất thải là nơi mọi thứ đi xuống nhà vệ sinh, thường được đặt ở phía sau máy bay và cũng có khi ở phía trước.

Khi bạn nhấn nút xả, một van sẽ mở ra ở đáy bồn cầu, nối nó với đường ống bên dưới. Đường ống này và bể chứa chất thải chịu áp lực, điều đó có nghĩa là việc mở van sẽ tạo ra chân không hút những gì có trong bồn.

Nigel Jones, chuyên gia kỹ thuật máy bay từ Đại học Kingston (London, Anh), cũng là thành viên của Hiệp hội Hàng không Hoàng gia Anh, cho biết: "Nó giống như máy hút bụi. Khi bạn nhấn nút, van sẽ mở ra và lực hút sẽ hút hết mọi thứ ra ngoài. Sau đó van đóng lại".

Theo Jones, hiệu ứng chân không đó diễn ra liên tục khi máy bay đang ở trên không. Chúng ta chỉ không nghe thấy nó cho đến khi mở van và lỗ thoát chất thải kết nối bồn với hệ thống.

Tuy nhiên, khi máy bay ở trên mặt đất, không có sự chênh lệch áp suất có nghĩa là việc xả bồn được vận hành bằng một máy bơm, tạo ra chân không trong bể. Khi máy bay bay lên không trung và chênh lệch áp suất bên trong tăng lên, chân không hình thành một cách tự nhiên và máy bơm dừng lại. Áp suất chênh lệch sẽ hút sạch mọi thứ một cách nhanh chóng".

Các hãng hàng không được chọn số lượng nhà vệ sinh và vị trí lắp đặt họ muốn trên máy bay. Jones nói rằng có số lượng tối thiểu cho mỗi máy bay tùy thuộc vào kích cỡ, nhưng các hãng hàng không có thể vượt quá số lượng đó nếu muốn.

Chất thải có xả ra bầu khí quyển?

Một thùng chứa đầy cần phải được làm trống sau mỗi chuyến bay bởi những "toa xe". Đây là những phương tiện phục vụ sân bay có nhiệm vụ đổ thùng chứa và vận chuyển chất thải đi xử lý.

Đó là một quá trình được phát triển kỹ thuật với 50 năm lịch sử. Jamco, một công ty Nhật Bản hiện chiếm 50% thị phần nhà vệ sinh máy bay, đã vượt qua các ranh giới kỹ thuật để xây dựng các bồn rửa vệ sinh trên máy bay. Họ cũng là những người đầu tiên giới thiệu vòi nước và vòi xả không chạm hợp vệ sinh trên máy bay Boeing 787.

Jones cho biết máy bay chưa bao giờ cố tình thải chất thải nhà vệ sinh vào khí quyển từ trước tới nay. Nhưng nếu rò rỉ xảy ra trong đường ống xả, vì nhiệt độ giữa không khí thấp hơn nhiều so với mức đóng băng, bất kỳ chất lỏng nào chảy ra sẽ tự động đóng băng, trong ngành hàng không gọi là "băng xanh".

Trước đó, từ những năm 1980, luật cấm cất cánh khi hệ thống nhà vệ sinh của máy bay bị rò rỉ được áp dụng.

Tuy nhiên, tai nạn vẫn xảy ra vào năm 2021, khi người dân gần sân bay Heathrow ở London đã bị "đổ" chất thải. Tệ hơn nữa, nó thậm chí còn không bị đóng băng vì máy bay ở gần mặt đất và không ở nhiệt độ đóng băng. May mắn thay, đó là trường hợp hiếm khi xảy ra.

Thực tế nhà vệ sinh bị tắc trên máy bay lại diễn ra thường xuyên do nhiều nguyên nhân, trong đó có cả việc hành khách bỏ vật dụng vì tò mò muốn xem liệu nó có tụt xuống hay không.

Tưởng chừng đó như là một thử nghiệm vô hại nhưng lại có thể khiến chuyến bay bị hoãn và xử lý tốn kém bởi có rất nhiều đường ống phải được phá dỡ để tìm ra điểm tắc nghẽn. Nếu có một hoặc hai nhà vệ sinh bị tắc, máy bay sẽ phải hạ cánh vì cần có số nhà vệ sinh tối thiểu cho hành khách.