Gửi bình luận
Các hãng hàng không và nhà sản xuất máy bay đang tiến hành thử nghiệm công nghệ nhằm tiến tới khả năng vận hành máy bay chỉ với một phi công trên buồng lái.
Tuy nhiên, ngay cả khi công nghệ này có thể được triển khai, nhiều chuyên gia và hiệp hội hàng không đã mạnh mẽ lên tiếng phản đối, cho rằng đây là bước đi không đảm bảo an toàn.
Chesley “Sully” Sullenberger, phi công huyền thoại trong cú hạ cánh khẩn cấp xuống sông Hudson, New York, Mỹ, cùng cơ phó Jeffrey Skiles trên chuyến bay của US Airways hồi năm 2009, đã thẳng thắn bày tỏ sự lo ngại về ý tưởng chỉ có một phi công.
Ông chia sẻ vào tháng 4/2018: "Một trong những lý do máy bay thương mại trở nên an toàn như hiện nay là nhờ có hai phi công dày dặn kinh nghiệm trên mỗi khoang lái".
Sullenberger cũng giải thích rằng việc có hai phi công trong buồng lái giúp tạo nên một nhóm làm việc phối hợp nhịp nhàng, giám sát lẫn nhau, giúp phát hiện và khắc phục lỗi một cách hiệu quả, đặc biệt trong những tình huống khẩn cấp khi không có đủ thời gian để trao đổi chi tiết về những việc cần làm.
Sullenberger không phải là phi công duy nhất phản đối ý tưởng trên. Vào tháng 1/2023, Sully cùng Jason Ambrosi, Chủ tịch Hiệp hội Phi công Hàng không Quốc tế (ALPA), viết bài báo có tựa đề "Hai phi công trên mỗi buồng lái mang lại sự khác biệt" để đánh dấu kỷ niệm 14 năm sự kiện hạ cánh khẩn cấp trên sông Hudson.
Trong bài viết, họ nhấn mạnh rằng việc có hai phi công giàu kinh nghiệm làm việc cùng nhau trên buồng lái đã cứu sống 155 hành khách và phi hành đoàn trên chuyến bay đó.
Họ cảnh báo rằng các đề xuất giảm số lượng phi công trên buồng lái, thậm chí là không có phi công, chỉ nhằm mục đích cắt giảm chi phí và không quan tâm đầy đủ đến sự an toàn của hành khách.
Để ngăn chặn kế hoạch này, vào ngày 27/3/2023, ALPA, Hiệp hội Phi công Buồng lái Châu Âu (ECA) và Liên đoàn Quốc tế của Hiệp hội Phi công Hàng không (IFALPA) đã thành lập một liên minh toàn cầu, cam kết hành động chung để bảo vệ sự an toàn của hành khách.
Các hiệp hội phi công cũng tiến hành khảo sát ý kiến của hành khách để làm rõ thái độ của công chúng đối với việc giảm số lượng phi công trên buồng lái.
Một nghiên cứu do Ipsos Public Affairs thực hiện vào năm 2018 cho thấy chỉ có 15% người Mỹ cảm thấy thoải mái khi đi trên máy bay không có phi công, trong khi 81% tỏ ra lo ngại hoặc không thoải mái chút nào.
Ngay cả khi giá vé giảm 10%, 20% hoặc thậm chí 30%, phần lớn hành khách vẫn từ chối bay trên máy bay hoàn toàn tự động. Điều này đặc biệt đúng với phụ nữ, người cao tuổi và những người không có con cái sống cùng nhà.
Ngoài ra, 75% người được khảo sát cho rằng các hãng hàng không nên chịu trách nhiệm tài trợ cho các nghiên cứu về công nghệ tự động, vì đây là những công ty có lợi ích lớn nhất từ việc giảm số lượng phi công.
Mặc dù có những nghiên cứu và thử nghiệm về mô hình một phi công, các cơ quan quản lý hàng không như Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh Châu Âu (EASA) vẫn rất thận trọng.
Hiện tại, EASA tiến hành dự án hợp tác với Trung tâm Hàng không Vũ trụ Hà Lan (NLR) để đánh giá tính khả thi của việc giảm số lượng phi công thông qua các nghiên cứu về hoạt động của phi hành đoàn tối thiểu kéo dài (eMCO) và vận hành chế độ một phi công (SiPO).
Dự án này nhằm nghiên cứu các vấn đề quan trọng như khối lượng công việc của phi công, sai sót của phi công, tình trạng kiệt sức, mất khả năng kiểm soát và nhu cầu nghỉ ngơi giữa các chuyến bay. EASA đã dành 930.000 euro (khoảng 1,01 triệu USD) cho dự án này và dự kiến hoàn thành vào tháng 8.
Một ví dụ thực tế về tầm quan trọng của việc có hai phi công trên buồng lái xảy ra vào ngày 23/3/2023, khi chuyến bay của Southwest Airlines từ Las Vegas đến Columbus đã phải quay lại Las Vegas sau khi cơ trưởng bị mất khả năng điều khiển giữa chuyến bay. May mắn thay, một phi công ngoài giờ của hãng khác đã có mặt trên chuyến bay và hỗ trợ cơ phó điều khiển máy bay an toàn.
Ngoài ra, Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Quốc gia (NASA, Mỹ) cũng đã tiến hành nghiên cứu về mô hình một phi công vào năm 2017, trong đó các phi công được cho lái máy bay Boeing 737-800 trên mô phỏng với ba điều kiện khác nhau: Có hai phi công, phi công giảm vận hành (Reduced Crew Operations - RCO) và chỉ có một phi công. Kết quả cho thấy vai trò của phi công trong việc xử lý các tình huống bất thường là cực kỳ quan trọng.
Nghiên cứu này cũng chỉ ra dù công nghệ hiện đại có thể hỗ trợ, việc vận hành máy bay với một phi công vẫn đòi hỏi sự phát triển đáng kể về công nghệ và tự động hóa để đảm bảo an toàn. Một trở ngại lớn không phải là bản thân công nghệ, mà là cách áp dụng và triển khai chúng sao cho hiệu quả, đáng tin cậy và phù hợp với thực tế.
Một số nhà sản xuất như Airbus đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển công nghệ hỗ trợ cho ý tưởng một phi công. Trong năm 2021, Airbus đã hợp tác với Cathay Pacific để phát triển "Dự án Connect", một chương trình nhằm giảm số lượng phi công trên các chuyến bay dài từ ba hoặc bốn phi công xuống chỉ còn hai.
Điều này đặc biệt hấp dẫn các hãng hàng không trong bối cảnh thiếu hụt phi công trên toàn cầu.
Dù vậy, ngay cả khi công nghệ phát triển, các hãng hàng không và nhà sản xuất sẽ cần phải vượt qua sự phản đối mạnh mẽ từ giới phi công và thuyết phục được công chúng về mức độ an toàn của mô hình này.
Việc thuyết phục khách hàng tin tưởng vào ý tưởng chỉ có một phi công trên buồng lái, hoặc thậm chí không có phi công ở một số giai đoạn của chuyến bay, vẫn còn là một thách thức lớn.
