Văn minh hàng không

Những thách thức trong công việc của kiểm soát viên không lưu

Minh Đức 16/12/2024 10:18

Các nhân viên kiểm soát không lưu ở Mỹ thực hiện nhiệm vụ đảm bảo hoạt động an toàn của máy bay thương mại và máy bay riêng. Hệ thống kiểm soát không lưu phức tạp, nhân viên kiểm soát không lưu do đó phải được đào tạo bài bản.

Khi thực hiện một chuyến bay qua Mỹ, chẳng hạn từ New York đến San Francisco, chuyến bay của bạn sẽ tuân theo một lộ trình điển hình. Trong mỗi giai đoạn, phi công và kiểm soát viên không lưu có trách nhiệm phối hợp để hành trình của chuyến bay được an toàn.

Ở phần 1, bạn đọc đã được giới thiệu các giai đoạn từ Chuẩn bị trước chuyến bay (Preflight), Khởi hành, Bay và Hạ độ cao. Cuối cùng, chuyến bay sẽ tiếp cận và hạ cánh xuống sân bay đích. Ở giai đoạn này, máy bay sẽ được hướng dẫn bởi người điều khiển địa phương trong tháp không lưu ở sân bay đích.

Tiếp cận và Hạ cánh

Khi máy bay cách sân bay khoảng 50 dặm (80 km), nó đi vào không phận TRACON. Người điều khiển tiếp cận hướng dẫn phi công điều chỉnh hướng bay, tốc độ và độ cao để căn chỉnh với đường tiếp cận tiêu chuẩn. Khi máy bay cách đường băng 10 dặm (16 km), người điều khiển tiếp cận chuyển giao nó cho người điều khiển địa phương trong tháp không lưu.

Hạ cánh

Người điều khiển địa phương trong tháp không lưu kiểm tra đường băng và bầu trời phía trên bằng radar bề mặt và ống nhòm. Khi xác định an toàn, họ cho phép máy bay hạ cánh và cung cấp thông tin về thời tiết cũng như khoảng cách giữa các máy bay. Sau khi máy bay hạ cánh, người điều khiển địa phương hướng dẫn nó đến đường lăn thoát, cung cấp tần số radio mới cho người điều khiển mặt đất và chuyển giao cho họ.

Sau hạ cánh, người điều khiển mặt đất giám sát đường lăn và đường băng bằng radar để đảm bảo an toàn khi máy bay di chuyển về cổng. Nhân viên mặt đất của hãng hàng không dùng tín hiệu tay để hướng dẫn phi công đỗ máy bay.

Cần những tố chất gì để trở thành một kiểm soát viên không lưu?

Để trở thành một kiểm soát viên mặt đất, bạn phải có khả năng ghi nhớ vị trí của các máy bay trên đường băng và lối đi chỉ trong một cái nhìn thoáng qua. Các kiểm soát viên tại tháp điều khiển, TRACON và Trung tâm Kiểm soát Không lưu (ARTCC) cần có khả năng suy nghĩ và hình dung trong không gian ba chiều.

Các kiểm soát viên không lưu cần liên tục trao đổi, hướng dẫn phi công vào đường băng, chỗ đỗ; đồng thời, lưu lại các thông số cơ bản của chuyến bay vào băng phi diễn và thao tác chính xác trên bàn phím.
Các kiểm soát viên không lưu cần liên tục trao đổi, hướng dẫn phi công vào đường băng, chỗ đỗ; đồng thời, lưu lại các thông số cơ bản của chuyến bay vào băng phi diễn và thao tác chính xác trên bàn phím. Ảnh: Shutterstock.

Tất cả kiểm soát viên không lưu phải biết cách thu thập thông tin từ những gì họ nghe được, đưa ra quyết định nhanh chóng và am hiểu địa lý của không phận mình quản lý cũng như các khu vực khác. Họ cần có khả năng đọc và diễn giải các ký hiệu, đồng thời dự đoán vị trí máy bay dựa trên hướng đi và tốc độ. Khả năng tập trung cao độ cũng là điều kiện bắt buộc.

Tất cả kiểm soát viên không lưu ở Mỹ đều được Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) tuyển dụng. Để trở thành một kiểm soát viên, bạn phải nộp đơn thông qua hệ thống công chức liên bang và vượt qua một bài kiểm tra viết đánh giá năng lực thực hiện công việc của kiểm soát viên.

Bài kiểm tra này đo lường khả năng suy luận trừu tượng và hình dung không gian ba chiều. Ứng viên cần có 3 năm kinh nghiệm làm việc, một bằng đại học 4 năm hoặc sự kết hợp của cả hai.

Photo: Burben | Shutterstock
Tất cả kiểm soát viên không lưu đều được FAA (Cục Hàng không Liên bang Mỹ) tuyển dụng. Ảnh: Shutterstock.

Sau được chấp nhận vào chương trình đào tạo, những người này sẽ tham gia khóa học kéo dài 7 tháng tại Học viện FAA ở thành phố Oklahoma, bang Oklahoma. Trong thời gian này, học viên sẽ học về hệ thống kiểm soát không lưu, thiết bị, quy định, quy trình và hiệu suất của máy bay và vượt qua một bài kiểm tra cuối kỳ để tốt nghiệp.

Sau khi tốt nghiệp, các kiểm soát viên không lưu sẽ tích lũy kinh nghiệm làm việc tại nhiều địa điểm khác nhau trên toàn quốc, từ các tháp kiểm soát tại sân bay đến các trung tâm ARTCC.

Kiểm soát viên không lưu cần được chứng nhận cho nhiều vị trí khác nhau, bao gồm kiểm soát viên mặt đất, kiểm soát viên radar phụ trợ và kiểm soát viên chuyển giao radar. Bên cạnh đó, họ phải vượt qua các bài kiểm tra thể chất hàng năm, kiểm tra năng lực định kỳ hai lần mỗi năm, cùng với các kiểm tra ma túy theo lịch định kỳ.

Các vị trí kiểm soát không lưu có tính cạnh tranh cao và lực lượng kiểm soát viên ở Mỹ hiện nay tương đối trẻ, phần lớn được tuyển dụng sau cuộc đình công của kiểm soát viên không lưu vào những năm 1980, khi Tổng thống Mỹ khi đó Ronald Reagan ra lệnh sa thải tất cả kiểm soát viên tham gia đình công.

Các vấn đề trong kiểm soát không lưu

Kể từ khi chính phủ Mỹ dỡ bỏ quy định quản lý ngành hàng không vào những năm 1970, số lượng chuyến bay đã tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, việc xây dựng các sân bay và đường băng mới không theo kịp tốc độ gia tăng của lưu lượng không lưu. Điều này đã gây áp lực lớn lên hệ thống kiểm soát không lưu để quản lý gần 50.000 chuyến bay mỗi ngày, con số được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong tương lai gần.

Để xử lý lượng chuyến bay khổng lồ này và tránh các tình trạng chậm trễ cũng như nguy cơ va chạm, FAA và Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã phát triển phần mềm hiện đại, nâng cấp các máy tính chủ hiện có và hệ thống liên lạc bằng giọng nói. Đồng thời, họ đã triển khai công nghệ GPS (hệ thống định vị toàn cầu) trên quy mô lớn để hỗ trợ kiểm soát viên không lưu trong việc theo dõi và liên lạc với máy bay.

Thông tin các máy bay được hiển thị trên màn hình điều khiển, nơi kiểm soát viên không lưu làm việc. Ảnh: Shutterstock
Thông tin các máy bay được hiển thị trên màn hình điều khiển, nơi kiểm soát viên không lưu làm việc. Ảnh: Shutterstock.

Hiện tại, FAA đang tái cấu trúc không phận Mỹ nhằm mở rộng không gian, đáp ứng nhu cầu lưu lượng không lưu ngày càng tăng. Chẳng hạn, quân đội Mỹ đã mở cửa không phận trước đây bị giới hạn ngoài khơi bờ biển North Carolina để phục vụ các chuyến bay thương mại.

Những nỗ lực này có thể giúp giảm áp lực lưu thông và hạn chế tình trạng chậm trễ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, cách giải quyết triệt để vấn đề này vẫn là tăng cường năng lực sân bay thông qua việc xây dựng thêm các đường băng và sân bay mới.

Minh Đức