Gửi bình luận
Được kỳ vọng là loại hình giao thông tiên tiến, thân thiện môi trường và giúp cải thiện tình hình giao thông công cộng, taxi bay đã được nhiều nước trên thế giới cho phép thử nghiệm trong phạm vi nhỏ.
Thế giới hiện vẫn chưa có quy định, tài liệu hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn khai thác, đảm bảo an ninh, an toàn để làm cơ sở cho loại hình taxi bay hoạt động. Dẫu vậy, nhiều quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc hay Indonesia, Thái Lan… đang lên kế hoạch để “thương mại hóa” taxi bay trong vòng 5 năm tới.
Taxi bay là hình thức sử dụng các loại máy bay nhỏ, có hoặc không có người lái, chạy bằng điện, cất hạ cánh thẳng đứng (electric Vertical Take-Off and Landing - e-VTOL), phục vụ vận chuyển hành khách hoặc hàng hóa trên không.
Theo đánh giá của các chuyên gia, việc vận chuyển hành khách bằng e-VTOL giúp giảm tải cho giao thông đô thị, giảm ô nhiễm, ít tiếng ồn, di chuyển nhanh chóng tiện lợi; thuận tiện cho mục đích du lịch hoặc cứu thương với cự ly bay ngắn.
Taxi bay cũng được xem là mô hình giao thông mới trong tương lai, thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, việc phát triển các hoạt động này đều có ảnh hưởng đến hoạt động hàng không dân dụng hiện tại và có thể làm phát sinh các vấn đề về an toàn.
Thêm vào đó, công nghệ máy bay mới dự kiến sẽ có tác động lớn đến cơ sở hạ tầng sân bay và các quy trình hoạt động, bao gồm cả cứu hộ, chữa cháy sân bay và xử lý dưới mặt đất.
Trong văn bản gửi UBND tỉnh Bình Định mới đây về đề nghị triển khai thí điểm taxi bay, Bộ GTVT cho rằng bên cạnh cơ sở về pháp lý, các quốc gia trên thế giới đang nghiên cứu và đánh giá cụ thể về tính tương thích.
Cụ thể ở đây là tương thích với cơ sở hạ tầng, hệ thống và quy trình khai thác hiện có với các công nghệ máy bay mới và xác định những thay đổi cần thiết về mặt pháp lý, quản lý để hình thức vận tải này có thể triển khai được trên thực tiễn.
Hiện một số quốc gia đã có những nghiên cứu và thử nghiệm vận hành trong phạm vi nhỏ taxi bay. Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) cũng như hầu hết quốc gia chưa có quy định, tài liệu hướng dẫn về tiêu chuẩn khai thác, đảm bảo an ninh, an toàn để làm cơ sở cho loại hình taxi bay hoạt động.
Tại Hội nghị không lưu lần thứ 14 tại Montreal, Canada vào tháng 9, ICAO đã thảo luận về các thách thức đối với taxi bay, đánh giá trong giai đoạn đầu phát triển, phương tiện này có nhiều loại công nghệ, nhiều loại hình khai thác nên khó đưa ra quy định thống nhất chung. ICAO khuyến khích các quốc gia trao đổi thông tin về quy định đối với taxi bay nhằm đảm bảo khai thác an toàn.
Qua tìm hiểu thông tin, trên thế giới hiện nay, một số quốc gia có những nghiên cứu và thử nghiệm việc vận hành trong phạm vi nhỏ. Tuy nhiên đến nay, hoạt động của taxi bay vẫn chưa được khai chính thức.
Tại Mỹ, vào tháng 10/2024, Cục Hàng không liên bang Hoa Kỳ (FAA) ban hành các quy định đầu tiên về các loại máy bay tự động, hoạt động bằng động cơ điện, có thể cất cánh thẳng đứng, gọi chung là loại có động cơ nâng (Power Lift Categories - PLC), bao gồm e-VTOL. FAA dự kiến kế hoạch áp dụng khai thác PLC, bao gồm e-VTOL, vào năm 2028.
Tại Trung Quốc, máy bay tự động tối đa hai chỗ ngồi đã được Chính phủ Trung Quốc phê duyệt để đi vào hoạt động từ cuối năm ngoái. Công ty EHang cũng được nhà chức trách cấp giấy chứng nhận sản xuất taxi bay.
Theo đó, taxi bay tự động Ehang (EH216-S) là e-VTOL đầu tiên sẵn sàng sản xuất hàng loạt. Trung Quốc xây dựng lộ trình để đưa e-VTOL vào khai thác từ năm 2025 và khai thác quy mô lớn vào năm 2035.
Tại Thái Lan, Công ty EHang (Trung Quốc) cũng làm việc và được sự cho phép của cơ quan chức năng có thẩm quyền tại Thái Lan để triển khai, dự kiến sẽ bay thử nghiệm e-VTOL (loại EH216-S) để bay thương mại tại các đảo du lịch như Phuket và Koh Samui vào năm 2025.
Thái Lan kỳ vọng việc khai thác chuyến bay thử nghiệm đầu tiên sẽ là bước đệm cho việc đưa e-VTOL vào ngành hàng không Thái Lan, phục vụ hiệu quả cho hoạt động du lịch.
Tại Hàn Quốc, dịch vụ taxi bay được kỳ vọng giúp giảm thời gian di chuyển và an toàn hơn so với giao thông công cộng truyền thống. Hồi cuối tháng 6 vừa qua, một công ty khởi nghiệp của Hàn Quốc đã cho ra mắt dịch vụ taxi trực thăng, hay taxi bay, giúp thời gian di chuyển từ quận Gangnam (thủ đô Seoul) đến sân bay quốc tế Incheon chỉ còn tốn 20 phút, thay vì hai tiếng đường bộ.
Trong khi đó, chính quyền thành phố Seoul (Hàn Quốc) mới đây cũng thông tin, các chuyến bay trình diễn Dịch vụ di chuyển hàng không đô thị (UAM) sẽ bắt đầu vào năm tới, tập trung vào khu vực Yeouido và Sông Hàn. Seoul cũng có kế hoạch thương mại hóa các dịch vụ này vào năm 2030.
Để thực hiện mục tiêu này, chính quyền thành phố có kế hoạch dần dần xây dựng các sân bay phục vụ máy bay cất và hạ cánh theo phương thẳng đứng (Vertiport) - cơ sở vật chất quan trọng phục vụ hoạt động UAM.
Tờ Jakarta Post (Indonesia) cũng đưa tin, taxi bay sẽ hoạt động thương mại vào năm 2029 tại quốc gia này. Theo đó, Cơ quan quản lý thủ đô Nusantara (IKN) đang nỗ lực thương mại hóa taxi bay vào năm 2029 như một phần của sáng kiến di chuyển trên không thông minh tại thủ đô tương lai của Indonesia.
Hiện, IKN đang hợp tác với Viện Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Hàn Quốc (KARI) và Công ty Hyundai Motors (HMC) để hiện thực hóa dự án giao thông đầy tham vọng tại Nusantara.
Lộ trình dự án được cấu trúc thành ba giai đoạn. Trong đó, giai đoạn đầu, IKN tập trung vào các nghiên cứu chung để phát triển chính sách. Từ 2026 – 2028, sẽ tập trung vào việc triển khai hoạt động của taxi bay, bao gồm xây dựng một trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) dành riêng cho công nghệ UAM-AAM và tạo ra một mô hình kinh doanh khả thi cho dịch vụ di chuyển trên không tại Indonesia. Cuối cùng, hoạt động taxi bay sẽ được đưa vào thương mại hóa vào năm 2029.
Trước đó, chuyến bay thử nghiệm của một chiếc taxi trên không đầu tiên đã được thực hiện thành công vào ngày 29/7/2024 trên Sân bay Aji Pangeran Tumenggung Pranoto ở Đông Kalimantan. Chuyến bay thử nghiệm kéo dài 4 phút, bay ở độ cao 50-80 m và tốc độ 50 km/h và đã hạ cánh êm ái.
Chính quyền thủ đô Nusantara kỳ vọng, sẽ phát triển ngành công nghiệp và mở rộng hệ sinh thái di chuyển trên không tiên tiến tại Indonesia thông qua hoạt động của taxi bay.
