Lý do hành khách an toàn trong vụ máy bay lật ngửa ở Canada

Máy bay CRJ900 của Endeavor Air, công ty thuộc tập đoàn Delta Air Lines có trụ sở tại Mỹ, ngày 17/2 lật ngửa trong lúc hạ cánh xuống sân bay Toronto Pearson ở thành phố Mississauga, bang Ontario, Canada.

Video thu được cho thấy chiếc CRJ-900 tròng trành, sau đó bị xóc nảy ngay khi tiếp xúc với đường băng phủ đầy tuyết ở sân bay Toronto Pearson. Một quả cầu lửa bùng lên khi máy bay tiếp tục trượt đi rồi lật ngửa, toàn bộ cánh của phi cơ gãy rời trên đường băng.

Điều kỳ diệu là tất cả 80 người trên máy bay, bao gồm 76 hành khách và 4 thành viên phi hành đoàn, đều sống sót trong vụ tai nạn. 15 người bị thương, trong đó có 3 người nguy kịch.

"Sự cố có thể tồi tệ hơn nhiều vụ tai nạn tại Denver năm 1987, khi máy bay DC-9 bị lật tương tự, khiến 28 người thiệt mạng", David Soucie, cựu thanh tra an toàn thuộc Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), nhận định.

Theo ông David Soucie, so với vụ tai nạn máy bay DC-9 năm 1987, các tiêu chuẩn an toàn hàng không hiện nay đã được nâng lên rất nhiều, ghế ngồi của hành khách cũng được thiết kế chắc chắn hơn, tạo nên khác biệt lớn giữa hai sự cố. Khi chiếc CRJ900 bị lật ngược, dây an toàn đã giúp hành khách cố định trên ghế, không bị hất văng, thậm chí có người mô tả mình "bị treo như dơi" sau tai nạn.

Chuyên gia này cho biết điểm khác biệt nữa trong hai vụ tai nạn là thiết kế của cánh máy bay. Trong thảm kịch năm 1987, cánh của chiếc DC-9 không tách rời khỏi máy bay và phá hủy khung thân khi phi cơ lộn nhào. Còn trong sự cố ở Toronto, toàn bộ cánh của máy bay đều tách ra ngay khi phi cơ lật ngửa, giúp ngăn ngừa thảm họa.

"Không ai muốn phần cánh trở thành lưỡi dao khổng lồ cắt đôi thân máy bay trong tai nạn kiểu này", Soucie giải thích. "Cánh máy bay hiện nay được thiết kế để tách rời khỏi thân ngay khi lật ngửa, từ đó giúp phi cơ từ từ dừng lại trong lúc trượt trên đường băng. Điều này cứu mạng rất nhiều người".

Theo PGS Mike McCormick tại Đại học Hàng không Embry-Riddle (Mỹ), máy bay rất hiếm khi bị lật ngửa, song chúng được thiết kế để đối phó tình huống này. Cấu trúc máy bay được thiết kế làm sao cho cánh và đuôi có thể tách khỏi thân khi máy bay bị lật.

Peter Goelz, chuyên gia hàng không từng là lãnh đạo của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB), cho biết nếu cánh không tách rời, các khoang nhiên liệu bên trong cánh sẽ dễ dàng bắt lửa sau cú va chạm mạnh, có thể khiến phi cơ bốc cháy ngay lập tức.

Chuyên gia này cũng khuyến cáo hành khách luôn thắt chặt dây an toàn khi ngồi trên máy bay do "điều này có thể cứu mạng bạn". Ghế ngồi của máy bay được thiết kế để chịu lực mạnh gấp 16 lần lực hấp dẫn, do đó chúng không bị xê dịch hay bung ra khi máy bay bị lật úp.

"Đó là lý do mọi người được yêu cầu thắt dây an toàn khi máy bay cất và hạ cánh", McCormick nói. "Ghế ngồi trên máy bay được thiết kế để hành khách thắt dây an toàn".

Arnold Barnett, chuyên gia an toàn hàng không tại Mỹ, cho biết việc thắt dây an toàn giúp hành khách giảm chấn thương khi phi cơ lật ngược và "lao đi như tàu lượn siêu tốc" trên đường băng. Cabin chiếc CRJ900 chỉ có chiều cao khoảng 1,8 m, nên những người bị tuột khỏi dây an toàn khi máy bay lật ngửa cũng không chịu thương tích quá nặng.

Goelz cũng khen ngợi phản ứng tuyệt vời của phi hành đoàn chiếc CRJ-900 trong sự cố. "Phần lớn nội dung các tiếp viên được đào tạo là ứng phó với tình huống khẩn cấp. Đây là một bài kiểm tra thực tế và họ đã vượt qua một cách xuất sắc", ông nhận định.

Chuyên gia McCormick cũng đồng tình rằng các thành viên tổ bay đã nhanh chóng sơ tán hành khách rất nhanh, cho thấy họ được đào tạo rất nghiêm túc với những tình huống khẩn cấp.

"Mọi người nghĩ rằng tiếp viên hàng không chỉ phục vụ bữa ăn và trả lời thắc mắc của hành khách. Tuy nhiên, đây mới là lúc họ thực hiện nhiệm vụ thật sự của mình và kinh nghiệm cùng quá trình đào tạo của họ phát huy tác dụng".

Chuyên gia Barnett bày tỏ lo ngại vụ lật máy bay ở Canada có thể làm tăng lo lắng sau loạt tai nạn hàng không thảm khốc trong những tháng qua. Tuy nhiên, ông khẳng định bất chấp loạt sự cố nói trên, "chúng ta đang ở thời điểm an toàn nhất trong lịch sử hàng không".