Xuất hiện sớm nhất vào năm 2006, đến nay việc cung cấp Wi-Fi trên các chuyến bay thương mại đã trở thành một dịch vụ thiết yếu của nhiều hãng hàng không trên thế giới.
Theo Gogo, nhà cung cấp Internet của Mỹ, hơn 2.500 máy bay thương mại và 6.600 máy bay doanh nhân trên thế giới đã được trang bị dịch vụ Wi-Fi. Để gia tăng lợi thế cạnh tranh, một số tên tuổi hàng đầu như Singapore Airlines và Delta Air Lines còn cung cấp miễn phí Internet cho toàn bộ các hạng vé của mình.
Một số hãng bay của Việt Nam tuyên bố đã cung cấp Wi-Fi cho hành khách. Tuy nhiên số tàu bay được triển khai dịch vụ này chưa nhiều.
Năm 2019, Wi-Fi lần đầu tiên xuất hiện trên 4 máy bay thân rộng Airbus A350-900 của Vietnam Airlines bay chặng Hà Nội – TP.HCM/Thượng Hải/Osaka và TP.HCM - Osaka/Singapore. Mức cước phí sử dụng dịch vụ dao động từ 75.000 đồng (với gói chỉ nhắn tin) tới hơn 700.000 đồng (với gói làm việc và tương tác mạng xã hội). Vietjet Air và Bamboo Airways nối gót Vietnam Airlines cung cấp Wi-Fi ở một số ít tàu bay của mình.
Tới tháng 3, sau 5 năm triển khai, Vietnam Airlines có động thái tăng cường dịch vụ Internet trên các chuyến bay tới Mỹ và châu Âu. Dự án này đến đầu năm 2025 mới đi vào hoạt động.
Theo ông Ed Bastian, Giám đốc điều hành Delta Air Lines, kết nối Internet giờ đây được xem là nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống hằng ngày. Mục tiêu của của hãng hàng không Mỹ là mang lại trải nghiệm cho khách hàng ở độ cao 10.000 m tương tự những gì họ sử dụng trên mặt đất.
Các chuyên gia hàng không cho rằng việc truy cập Internet trên máy bay sẽ giúp giảm triệu chứng sợ máy bay của nhiều người. Bên cạnh đó, một chuyến bay đường dài sẽ trở nên dễ chịu, thoải mái hơn nếu hành khách có thể lướt web, đọc báo, xem phim hay nhắn tin với bạn bè.
Inmarsat - Công ty chuyên cung cấp các dịch vụ vệ tinh di động toàn cầu, đã thực hiện khảo sát trên 10.000 hành khách đi máy bay toàn thế giới. Kết quả cho thấy 77% người được hỏi khẳng định Wi-Fi trên máy bay rất quan trọng với họ khi đi du lịch.
Ông Niels Steenstrup, Chủ tịch Inmarsat, nhận định: “Kết nối Internet trên máy bay không chỉ giúp các hãng hàng không thu hút được khách hàng mới mà còn giữ chân và khiến khách hàng hiện tại hài lòng. Điều này cũng là động lực để ngành hàng không nhanh chóng phục hồi.”
Kỹ thuật có thể là rào cản lớn nhất cản trở các hãng hàng không Việt Nam cung cấp Wi-Fi trên tàu bay. Ở độ cao hơn 10.000 m, việc kết nối Internet không đơn thuần như lắp một đường cáp quang trên mặt đất. Những dòng máy bay thân rộng như Airbus A330, A380 hay Boeing 777, 747, 787 có nhiều không gian tích hợp các thiết bị thu phát Wi-Fi hơn những dòng máy bay thân nhỏ như Airbus A310, Boeing 737.
Theo AirAdvisor, Wi-Fi được cung cấp cho hành khách theo hai cách. Cách thứ nhất là kết nối trực tiếp giữa antenna thu sóng ở bụng máy bay và các trạm phát sóng ở mặt đất tương tự cách vận hành của điện thoại di động.
Việc lắp đặt các trạm phát sóng theo phương thức này rẻ hơn rất nhiều so với dùng vệ tinh, nhưng có hạn chế về tốc độ đường truyền và địa lý, không sử dụng được với các chuyến bay xuyên lục địa.
Cách thứ hai là sử dụng các vệ tinh có quỹ đạo bay cách mặt đất khoảng 16.000 km để phát sóng cho máy bay. Tín hiệu được thu qua antenna nằm trên thân máy bay. Đây là giải pháp đem lại băng thông khoảng 20-40 Mb/s cho mỗi máy bay, tùy thuộc vào số lượng máy bay đang kết nối trong phạm vi của vệ tinh. Trong tương lai gần, các vệ tinh phát sóng dải Ka có thể sẽ đem lại tốc độ cao hơn.
Wi-Fi trên máy bay tiềm ẩn nhiều lý do về an ninh mạng. Daniel Markuson, chuyên gia bảo mật tại NordVPN, công ty chuyên cung cấp mạng riêng ảo cá nhân, cho biết trên lý thuyết, một hacker có thể xâm nhập vào kết nối và đánh cắp thông tin được truyền đi bằng nhiều cách thức khác nhau.
Rất nhiều hành khách thiếu các cách thức bảo vệ cơ bản nhất. Mật độ hành khách đông đúc trên máy bay cũng có thể tăng nguy cơ bị đánh cắp thông tin cá nhân chỉ bằng cách nhìn lén.
Tội phạm mạng cũng có thể thiết lập các điểm kết nối giả mạo, với những cái tên phổ biến như “Wi-Fi miễn phí”. Khi người dùng kết nối, tin tặc có thể đánh cắp thông tin liên quan.
Các đơn vị cung cấp Wi-Fi trên máy bay đôi khi cũng mắc những sai lầm về an ninh mạng. Năm 2015, Gogo đã cung cấp chứng chỉ SSL giả trên nhiều chuyến bay. Đây là tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu truyền tải giữa máy chủ và trình duyệt của người dùng. Khi được cấp sai, hành khách có thể bị chính nhà cung cấp dịch vụ truy cập mật khẩu và các thông tin nhạy cảm khác.
Một số lời khuyên để giảm thiểu những rủi ro bảo mật khi sử dụng Wi-Fi trên máy bay:
- Tắt tính năng kết nối tự động đến Wi-Fi không có mật khẩu.
- Không nên đăng nhập các tài khoản quan trọng hoặc chứa thông tin nhạy cảm.
- Đảm bảo rằng bạn đang kết nối Wi-Fi được cung cấp một cách chính thức trên máy bay.
- Bỏ qua những trang web yêu cầu quá nhiều thông tin cá nhân.
- Cẩn trọng khi nhập những thông tin như mã số cá nhân, tài khoản ngân hàng và đảm bảo đường dẫn trang web hoặc cổng thanh toán có https (phải có chữ "s", một giao thức an toàn và dữ liệu của người dùng được mã hóa).
- Sử dụng VPN cũng là một cách tốt để bảo mật.