Gửi bình luận
Sự cố bung tấm bịt cửa ngày 5/1 kích hoạt một loạt rắc rối, khiến vòng xoáy khủng hoảng của Boeing kéo dài.
Ngày 30/7, phòng thí nghiệm Ủy ban An toàn Giao thông Mỹ (NTSB) lần đầu trưng bày với truyền thông tấm bịt cửa Boeing 737 MAX 9 - bộ phận bị bung giữa không trung ngày 5/1/2024.
Qua video được công bố, có thể thấy nhà chức trách đánh dấu tấm bịt cửa trượt lên (up) và đổ về phía trước (forward), phù hợp với việc nó thiếu những con bulông để ngăn chặn những chuyển động này.
Trưng bày tấm bịt cửa là hoạt động quan trọng diễn ra trước phiên điều trần của Boeing, bắt đầu thứ ba tuần tới (6/8) ở NTSB và kéo dài 2 ngày.
NTSB sử dụng thông tin từ phiên điều trần để hoàn tất cuộc điều tra vụ bung tấm bịt cửa và đưa ra khuyến nghị an toàn.
Tháng 10/2023, chiếc 737 MAX 9 rời nhà máy Boeing để giao cho Alaska Airlines mà không được lắp 4 chiếc bulông có tác dụng giữ chặt tấm bịt cửa vào thân máy bay. Hệ quả tất yếu là chỉ sau thời gian khai thác ngắn ngủi, bộ phận này bung ra trong chuyến bay từ Portland (bang Oregon) đến Ontario (bang California), trên độ cao 4.800 m.
Một lỗ hổng to như tủ lạnh lộ ra, khiến áp suất trong cabin giảm mạnh, đồ đạc bị hút ra ngoài. May mắn không có ai ngồi gần vị trí này. Tấm bịt cửa rơi xuống nhà dân ở Portland, bang Oregon.
Nhìn từ bên trong, tấm bịt cửa trông như cửa sổ, nhưng thực tế không phải cửa sổ thông thường. Nó là tấm kim loại để bịt cửa thoát hiểm, dành cho các hãng hàng không đặt máy bay với số ghế ít hơn công suất tối đa.
Máy bay chở càng nhiều khách thì số cửa thoát hiểm càng nhiều. Với những hãng khai thác tối đa 220 ghế, họ cần thêm 4 cửa thoát hiểm: 2 cửa trên 2 cánh và 2 cửa khác ở vị trí giữa cánh và đuôi, nhằm đảm bảo nguyên tắc toàn bộ hành khách phải được sơ tán khỏi máy bay trong 90 giây khi có sự cố.
Với những hãng như Alaska Airlines chỉ khai thác 189 ghế, họ không cần 2 cửa thoát hiểm ở vị trí giữa cánh và đuôi và Boeing trám bằng tấm bịt cửa. Bộ phận này theo quy chuẩn phải được cố định vào thân máy bay bằng 12 vít hãm, đệm hãm, chốt ngăn chặn sự di chuyển dọc hoặc đổ về phía trước.
Chúng không có chức năng thoát hiểm, không có cơ chế mở và máng trượt khẩn cấp và chỉ được thợ kỹ thuật mở ra khi bảo dưỡng, kiểm tra.
Trong trường hợp hãng hàng không muốn tăng số ghế, họ có thể nhanh chóng tháo tấm bịt cửa và lắp cửa thoát hiểm vào.
Boeing đổ lỗi cho việc thiếu giấy tờ quy trình khiến công nhân không biết phải lắp bulông. Hai đội khác nhau làm việc với chốt tấm bịt cửa, một đội tháo chốt để khắc phục sự cố đinh tán do nhà cung cấp Spirit AeroSystems lắp đặt.
Một đội khác đặt tấm bịt cửa trở lại vị trí mà họ cho rằng chỉ là tạm thời, sau đó cho máy bay di chuyển dọc theo dây chuyền lắp ráp. Họ tưởng sẽ có đội khác lắp lại tấm bịt cửa.
Do không có đầy đủ giấy tờ quy trình, quy định cần thiết, công nhân ở vị trí khác trong dây chuyền không biết nhiệm vụ phải lắp lại bulông.
Tuy nhiên, mọi giải thích đều cho thấy quy trình kiểm soát chất lượng của Boeing quá lỏng lẻo. Sự trừng phạt của các cơ quan quản lý là xứng đáng.
Nhìn lại năm 2023, tình hình của Boeing tạm yên sau hai vụ rơi máy bay khiến gần 350 người thiệt mạng trước đó, nối tiếp là đại dịch COVID-19 khiến toàn bộ ngành hàng không lao đao. Boeing giao 528 máy bay trong năm 2023, cao nhất 3 năm. Doanh thu đạt 77,8 tỷ USD, tăng 11 tỷ USD so với 2022.
Nhưng vụ bung tấm bịt cửa ngày 5/1 khiến hãng rơi vào cuộc khủng hoảng mới.
Ngay sau vụ việc, Alaska Airlines hủy hơn 200 chuyến bay dùng 737 MAX 9 để kiểm tra. Tổng kết quý I, Boeing đền bù cho hãng hàng không này số tiền lên tới 160 triệu USD, tương đương lợi nhuận bị mất vì dừng bay những chiếc MAX 9.
United Airlines cũng điêu đứng vì MAX 9 dừng bay. Hãng bay còn phải sa thải bớt phi công.
Boeing bị Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cấm gia tăng quy mô sản xuất 737 MAX, giới hạn ở mức 38 chiếc mỗi tháng. Hãng và nhà thầu phụ quan trọng Spirit AeroSystems bị đặt dưới vòng giám sát gắt gao hơn.
Bê bối khiến những chiếc máy bay của nhà sản xuất này mất điểm trầm trọng. Boeing chứng kiến nửa đầu năm 2024 “thê thảm" về lượng đặt hàng khi chỉ nhận được 156 đơn, giảm 70% so sánh cùng kỳ năm 2023.
Đặc biệt trong tháng 6, Boeing chỉ nhận 14 đơn hàng, giảm 95% so với tháng 6/2023. Mẫu 737 MAX từng bán chạy nhất, nay ế ẩm đến mức không nhận được đơn đặt hàng nào trong tháng 4 và tháng 5.
Sự cố bung tấm bịt cửa khiến Boeing gặp rắc rối cực lớn với luật pháp. Vụ việc ngày 5/1 xảy ra chỉ 2 ngày trước khi “án treo" - thỏa thuận hoãn truy tố hình sự Boeing tội lừa đảo - do nhà chức trách Mỹ đưa ra hết hạn.
Đến cuối tháng 5, Boeing bị Bộ Tư pháp Mỹ tuyên có tội. Hãng này có 2 lựa chọn, một là đồng ý với thỏa thuận nhận tội, hai là ra toà.
Boeing chọn phương án một, nộp thêm 243 triệu USD và chịu sự quản chế trong 3 năm của giám sát viên.
Những biện pháp rốt ráo của Boeing để cải thiện quy trình kiểm soát chất lượng và an toàn gần đây mới khiến cho tình hình tạm lắng dịu. Tín hiệu tích cực từ Triển lãm hàng không Farnborough cuối tháng 7 vừa qua mang lại cho hãng sản xuất máy bay này nhiều hy vọng phục hồi, dù chặng đường phía trước chắc chắn còn nhiều chông gai.
