Lần đầu phát hiện sương giá trên núi lửa Hỏa tinh
Một nghiên cứu mới cho thấy những ngọn núi lửa cao nhất Hệ Mặt Trời nằm ở xích đạo Hoả tinh có băng giá.
Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Geoscience ngày 10/6, một nhóm gồm hơn 20 nhà nghiên cứu phát hiện sương giá ở 4 ngọn núi lửa trên Hỏa tinh gồm Arsia Mons, Ascraeus Mons, Ceraunius Tholus và Olympus Mons.
Tác giả chính Adomas Valantinas của nhóm nói đây là một phát hiện rất quan trọng, và có thể tìm thấy nước ở hầu hết khắp nơi trên bề mặt Hoả tinh.
Khám phá đến khá tình cờ vì ban đầu nhóm nghiên cứu tìm kiếm sương giá carbon dioxide nhưng không tìm thấy gì. Các trầm tích ẩn giấu cho đến tận ngày nay vì chúng chỉ hình thành vào buổi sáng sớm của những tháng lạnh hơn, khiến khoảng thời gian quan sát bị thu hẹp.
Nhóm nghiên cứu sử dụng camera gắn trên tàu thăm dò quay quanh Hỏa tinh để phát hiện vùng lắng đọng băng giá cực kỳ mỏng, chỉ dày 1/100 mm, hoặc bằng 1/6 sợi tóc người. Tuy nhiên, do trải rộng trên một diện tích rất lớn, ước tính sơ bộ vùng băng giá này bằng khoảng 150.000 tấn nước đá, tương đương 60 bể bơi Olympic.
Mặc dù tồn tại với một lượng lớn, sương giá rất mỏng và phù du, chỉ hình thành vào ban đêm và sáng sớm, sau đó thăng hoa trở lại bầu khí quyển.
Bức ảnh sắc nét nhất được ghi lại là hình ảnh sương giá lắng đọng ở vành phía bắc của Olympus Mons, ngọn núi lửa cao nhất không chỉ trên Hỏa tinh mà trong toàn bộ Hệ Mặt Trời.
Olympus Mons cao tới 26 km, cao gấp 3 lần đỉnh Everest và có đường kính khổng lồ 602 km, khiến nó lớn hơn khoảng 100 lần so với Mauna Loa - ngọn núi lửa lớn nhất Trái Đất. Với chiều ngang lên tới 121 km, kích thước khổng lồ của Olympuc Mons tạo ra kiểu khí hậu đặc biệt bên trong chúng.
Việc phát hiện sương giá trên những ngọn núi lửa nằm gần đường xích đạo Hỏa tinh - khu vực ấm nhất hành tinh này - khiến công trình nghiên cứu trở nên thú vị.
“Hỏa tinh là một hành tinh sa mạc nhưng có nước đóng băng ở các chỏm cực và những vùng vĩ độ trung bình. Chúng ta vừa phát hiện sương giá ở vùng xích đạo, một vùng khô hạn. Điều này khá bất ngờ”, Valantinas chia sẻ.
Trước đây, khi Hỏa tinh có bầu khí quyển dày hơn và khí hậu khác biệt so với bây giờ, sông băng có thể từng tồn tại trên những ngọn núi lửa. Nhóm nghiên cứu hiện muốn mở rộng việc tìm kiếm băng giá tới tất cả hơn chục ngọn núi lửa được đặt tên trên Hỏa tinh.
Nghiên cứu này cũng đặt ra câu hỏi về việc hơi nước hình thành sương giá đến từ đâu. Từ những ngọn núi lửa, mặc dù chúng không hoạt động, hoặc từ xa hơn nhiều, như những chỏm băng ở vùng cực.