Hệ thống an ninh sân bay Mỹ hoạt động như thế nào?
Sự kiện 11/9/2001 đã đánh dấu bước ngoặt trong việc tăng cường an ninh sân bay toàn cầu. Từ hàng rào bảo vệ, công nghệ nhận diện sinh trắc học, đến cảnh sát mật trên các chuyến bay, mỗi lớp phòng thủ đều được thiết kế nhằm ngăn chặn các mối đe dọa tinh vi, đảm bảo an toàn cho hàng triệu hành khách mỗi năm.
Ngày 11/9/2001, bốn chiếc máy bay thương mại tại Mỹ bị không tặc chiếm giữ, với hai chiếc đâm vào tòa tháp đôi ở New York, một chiếc đâm vào Lầu Năm Góc và chiếc cuối cùng rơi tại Pennsylvania. Thảm họa khiến gần 3.000 người thiệt mạng, phơi bày lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống an ninh hàng không thời đó.
Những công cụ đơn giản như dao rọc giấy đã "qua mặt" kiểm tra an ninh, gây nên một trong những thảm kịch lớn nhất lịch sử hiện đại. Sự kiện này dẫn đến sự ra đời của Đạo luật An ninh Hàng không và Vận tải năm 2001 và Cục An ninh Vận tải Mỹ (TSA) thay đổi hoàn toàn cách sân bay đối phó với rủi ro.
Từ một cú sốc toàn cầu, ngành hàng không chuyển mình mạnh mẽ, thiết lập các tiêu chuẩn mới để bảo đảm không có bi kịch tương tự xảy ra trong tương lai.
Tuyến phòng thủ đầu tiên - Hàng rào sân bay
Hệ thống an ninh sân bay bắt đầu từ ranh giới vật lý: hàng rào, chướng ngại vật và các khu vực bảo vệ nghiêm ngặt. Đây là tuyến phòng thủ đầu tiên, ngăn chặn những kẻ xâm nhập trái phép tiếp cận các khu vực nhạy cảm.
Những hàng rào bao quanh sân bay thường được thiết kế cao, khó trèo và sử dụng vật liệu chống cắt để ngăn chặn hành vi phá hoại. Tại một số sân bay, hàng rào này còn được tích hợp cảm biến chuyển động hoặc hệ thống báo động tự động. Các đội tuần tra an ninh liên tục giám sát khu vực chu vi, sẵn sàng ứng phó khi phát hiện hành vi khả nghi.
Khu vực kho nhiên liệu, cơ sở xử lý hành lý và khu vực tiếp cận đường băng được bảo vệ gấp đôi với các trạm kiểm soát bổ sung, hàng rào kép và camera giám sát 24/7. Những trạm này được bố trí ở vị trí chiến lược nhằm đảm bảo không có ai có thể đột nhập mà không bị phát hiện.
Ngoài hàng rào, các sân bay còn lắp đặt rào chắn bê tông lớn ở các lối vào chính để ngăn chặn các phương tiện khả nghi tiến vào khu vực ga hành khách. Những rào chắn này đặc biệt quan trọng trong việc đối phó với nguy cơ xe tải chứa bom – một phương thức khủng bố từng xảy ra tại nhiều nơi trên thế giới.
Nhận diện kẻ nguy hiểm trong đám đông
Nếu các biện pháp hàng rào vật lý giúp bảo vệ khu vực sân bay từ bên ngoài, thì bên trong, một trong những biện pháp an ninh quan trọng nhất là xác minh danh tính của hành khách. Hành khách cần xuất trình giấy tờ tùy thân và đi qua các hệ thống công nghệ cao như nhận diện khuôn mặt, quét võng mạc và phân tích sinh trắc học. Một trong những công nghệ tiên tiến là hệ thống CAPPS II (Computer Assisted Passenger Prescreening System).
Hệ thống này thu thập dữ liệu cá nhân từ lúc hành khách đặt vé, sau đó xếp họ vào các nhóm rủi ro. Những hành khách bị coi là nguy cơ cao sẽ trải qua các bước kiểm tra bổ sung. Mục tiêu của CAPPS II là tăng cường an ninh mà không gây phiền phức không cần thiết cho những hành khách bình thường.
Máy dò kim loại và X-Quang: Lớp khiên an ninh hành lý
Hành lý của hành khách, từ xách tay đến ký gửi, đều phải đi qua các thiết bị kiểm tra an ninh hiện đại. Máy X-Quang năng lượng kép không chỉ hiển thị hình ảnh chi tiết mà còn phân biệt được vật liệu hữu cơ, vô cơ và kim loại. Những chiếc máy này được thiết kế để nhận diện các thành phần khả nghi như chất nổ tự chế.
Hệ thống này hoạt động dựa trên một nguồn tia X duy nhất, phát ra năng lượng trong khoảng từ 140 đến 160 điện thế đỉnh(KVP). Đây là mức năng lượng đủ mạnh để xuyên qua nhiều vật liệu khác nhau trong hành lý.
Tia X đi qua hai giai đoạn chính: đầu tiên, chúng được thu lại bởi một đầu dò và đưa vào bộ lọc. Bộ lọc này loại bỏ các tia X năng lượng thấp, chỉ giữ lại các tia X năng lượng cao để gửi đến đầu dò thứ hai. Các dữ liệu từ hai đầu dò sẽ được một mạch máy tính phân tích và tái tạo thành hình ảnh chi tiết.
Trên màn hình máy X-Quang, các vật liệu được phân loại thành ba nhóm chính và được mã hóa màu sắc:
- Hữu cơ: Hiển thị màu cam, thường là chất nổ hoặc vật liệu dễ cháy nổ.
- Vô cơ: Biểu thị bằng các sắc thái khác nhau, giúp phân biệt với các nhóm vật liệu khác.
- Kim loại: Được thể hiện rõ ràng, dễ nhận diện các vật nguy hiểm như dao, súng.
Nhờ đó, nhân viên an ninh có thể nhanh chóng phát hiện không chỉ các vũ khí mà cả những thành phần chế tạo thiết bị nổ tự chế (IED).
Ngoài ra, máy quét CT, được trang bị tại một số sân bay lớn, thậm chí có thể tạo hình ảnh ba chiều của hành lý, cho phép nhân viên phân tích kỹ hơn. Tuy nhiên, so với các hệ thống quét hành lý khác, máy quét CT chậm hơn. Vì lý do này, chúng không được sử dụng để kiểm tra tất cả các túi. Thay vào đó, chỉ những túi bị máy tính đánh dấu là "khả nghi" mới được đưa vào kiểm tra.
Các dấu hiệu khả nghi này có thể xuất hiện từ các bất thường trong quá trình đặt vé hoặc làm thủ tục, ví dụ: nếu một người mua vé một chiều và thanh toán bằng tiền mặt, điều này được coi là không bình thường và có thể khiến máy tính đánh dấu người đó. Trong trường hợp này, hành lý ký gửi của người đó sẽ được gửi ngay đến máy quét CT, thường được đặt gần quầy làm thủ tục.
Đội chó nghiệp vụ cũng được huấn luyện để phát hiện bom hoặc chất cấm, hỗ trợ đội ngũ kiểm tra trong các tình huống đặc biệt.
Chiến tuyến cuối cùng: Cảnh vệ trên không
Nếu các biện pháp an ninh tại sân bay thất bại, tuyến phòng thủ cuối cùng nằm ngay trên bầu trời: lực lượng cảnh vệ trên không (air marshals). Những cảnh sát này được cải trang như hành khách bình thường, sẵn sàng đối phó với tình huống khẩn cấp.
Các chuyên gia trong ngành ước tính chỉ khoảng 5% các chuyến bay tại Mỹ có cảnh vệ. Đây là một con số gia tăng đáng kể – trước sự kiện 11/9, chỉ một số ít đặc vụ giám sát các chuyến bay quốc tế.
Ngoài ra, các quy định mới còn bắt buộc lắp đặt cửa buồng lái chống xâm nhập, giúp phi công duy trì quyền kiểm soát máy bay trong mọi tình huống.