Ngành taxi bay 'đốt' hàng chục tỷ USD mà chưa có sản phẩm
Cuộc đua trở thành công ty taxi hàng không phương Tây đầu tiên chở khách đã mất đi một đối thủ cạnh tranh nổi tiếng khi Lilium của Đức tuyên bố phá sản.
Gần một nửa thập kỷ trôi qua khi các nhà sản xuất taxi bay hứa hẹn với các nhà đầu tư về những chuyến bay thương mại đầu tiên. Sự sụp đổ của Lilium cho thấy tình trạng thiếu hụt tiền mặt đe dọa trì hoãn mục tiêu cách mạng hóa du lịch đô thị của ngành này.
Tiếp tục “đốt” hàng tỷ USD
Các nhà sản xuất máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy bằng điện (eVTOL), thường được gọi là taxi bay, đã huy động được khoảng 13 tỷ USD kể từ năm 2019, nhưng tốc độ đầu tư hàng năm đã giảm sau khi đạt đỉnh vào năm 2021, theo dữ liệu từ Alton Aviation Consultancy.
Mặc dù có các nhà đầu tư lớn như hãng hàng không Mỹ Delta Air Lines và các nhà sản xuất ôtô như Stellantis và Toyota, các nhà phân tích cho biết sẽ cần thêm hàng tỷ USD nữa để họ đạt được chứng nhận, sản xuất máy bay quy mô lớn và thu lợi nhuận.
"Chúng tôi đang bắt đầu thấy những công ty yếu hơn bị loại bỏ... sẽ còn nhiều công ty khác nữa", Brian Foley, người sáng lập công ty tư vấn hàng không Brian Foley Associates, cho biết.
Theo dữ liệu của Alton, các nhà sản xuất eVTOL năm nay đã huy động được 2,3 tỷ USD, so với 1,5 tỷ USD vào năm 2023; 3,4 tỷ USD vào năm 2022 và 4,3 tỷ USD một năm trước đó, trong khi lợi nhuận vẫn chưa rõ ràng khi các công ty đầu tư vào việc thiết lập hoạt động và đảm bảo chứng nhận.
Các công ty bao gồm Archer Aviation, Joby Aviation, Eve Holding, Lilium và Vertical Aerospace đã tham gia vào cơn sốt phát triển eVTOL, lên sàn với mức định giá hàng tỷ USD, trước khi họ có một sản phẩm cụ thể.
Archer, Joby và Vertical có trụ sở tại Anh ước tính mắt dịch vụ thương mại vào năm nay sau khi niêm yết, theo tuyên bố của công ty và ghi chú của nhà phân tích Bernstein đưa ra năm 2021.
Kế hoạch này chắc chắn sẽ bị phá sản, vì các quy định vẫn đang thay đổi ở Mỹ và châu Âu.
Cơ hội ở Trung Đông
Sự chậm trễ về quy định, môi trường kinh tế không chắc chắn và căng thẳng toàn cầu đang âm ỉ đã ảnh hưởng đến việc góp vốn và tiến độ của thị trường taxi bay.
Nhà phân tích Savanthi Syth của Raymond James cho biết những công ty taxi bay sẽ không đạt được lợi nhuận cho đến năm 2030.
Một số nhà sản xuất eVTOL đang khám phá các thị trường khác. Archer có kế hoạch khai trương các chuyến bay thương mại tại UAE vào cuối năm 2025. Joby dự định khai trương dịch vụ thương mại tại Dubai (UAE) vào đầu năm 2026.
Giới phân tích cho biết các cơ quan quản lý Trung Đông có thể dành nhiều nhân lực hơn cho việc cấp chứng nhận và tạo ra một môi trường an toàn cho eVTOL khi lãnh đạo của họ cố gắng thu hút các công nghệ trong tương lai.
Stephan Baur, đối tác tại công ty tư vấn Roland Berger, cho biết việc xây dựng cơ sở hạ tầng ở Trung Đông cũng dễ dàng hơn so với ở châu Âu và Mỹ.
Các chuyên gia trong ngành cho biết Archer, Eve và Joby nằm trong số những công ty có vị thế tốt nhất để tiếp tục hoạt động đủ lâu để ít nhất đạt được chứng nhận. Eve gần đây đã đạt được thỏa thuận cho vay với Ngân hàng Phát triển Quốc gia Brazil.
Ba công ty này và Vertical dự kiến đốt tổng cộng ít nhất 1 tỷ USD trong năm nay và con số này sẽ tiếp tục tăng lên trong 2-3 năm tới, Syth cho biết. Chuyên gia này cũng dự đoán eVTOL đầu tiên sẽ được chứng nhận để chở khách vào cuối năm 2026 hoặc đầu năm 2027 tại Mỹ.
“Sức khỏe” tài chính của các công ty eVTOL
Joby đã đốt 863,3 triệu USD tiền mặt trong giai đoạn 2021-2023, nhiều nhất trong số 4 nhà sản xuất eVTOL, vì mô hình kinh doanh của công ty đòi hỏi phải sản xuất và vận hành máy bay.
Công ty kết thúc quý III với 710 triệu USD tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn. Kể từ đó Joby đã huy động được 222 triệu USD thông qua đợt chào bán cổ phiếu. Toyota dự kiến sẽ đầu tư 500 triệu USD cho Joby trong thời gian tới.
Archer, công ty có hơn 500 triệu USD tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt, nói với Reuters rằng họ có đủ tiền mặt cho tương lai gần.
Eve cho biết họ đã huy động được 236 triệu USD vốn chủ sở hữu và nợ kể từ cuối quý II, đưa công ty vào "vị thế tài chính rất thoải mái" trong vài năm tới.
Vertical có số dư tiền mặt thấp hơn so với các công ty còn lại, mặc dù mô hình hoạt động của họ đốt ít tiền mặt hơn. Ngày 25/11, công ty đã công bố một thỏa thuận tạm thời, theo đó chủ nợ Mudrick Capital Management sẽ chuyển đổi 130 triệu USD nợ thành vốn chủ sở hữu, dự kiến giải quyết thông báo vỡ nợ mà nhà đầu tư từng gửi cho công ty.
Giới phân tích cho biết các công ty eVTOL phải xem xét các mô hình kinh doanh chỉ sản xuất để cắt giảm lượng tiền mặt bị đốt cháy và các khoản ứng trước để chứng nhận. Các vụ sáp nhập cũng có thể cần thiết.
Sau khi đạt được chứng nhận, các công ty sẽ cần tăng cường sản xuất trong khi giảm chi phí pin và cơ sở hạ tầng.
Mặc dù những khó khăn này đã khiến các nhà phân tích hoài nghi về việc eVTOL thống trị giao thông đô thị, nhưng một số người vẫn bày tỏ sự lạc quan.
Tuần trước, các nhà phân tích của Needham cho biết họ nhìn thấy cơ hội doanh thu taxi hàng không toàn cầu giai đoạn đầu trị giá 3 tỷ USD.