Thuê khô, thuê ướt, thuê ẩm máy bay là gì?
Ngành hàng không đang tận dụng thuê khô, thuê ướt và thuê ẩm để giảm chi phí, tăng tính linh hoạt và duy trì hoạt động hiệu quả trong những thời điểm biến động.
Ngành hàng không toàn cầu đã và đang ứng dụng những hình thức cho thuê máy bay như thuê khô, thuê ướt và thuê ẩm nhằm gia tăng tính linh hoạt trong hoạt động và giảm thiểu chi phí đầu tư. Những lựa chọn này giúp các hãng hàng không dễ dàng mở rộng hoặc điều chỉnh đội bay của mình, đồng thời tối ưu hóa vận hành mà không cần sở hữu máy bay.
Sự khác biệt giữa thuê khô, thuê ướt và thuê ẩm
Thuê khô (Dry lease) là hình thức thuê chỉ bao gồm máy bay mà không kèm theo phi hành đoàn, bảo dưỡng hay bảo hiểm. Trách nhiệm vận hành hoàn toàn thuộc về bên thuê, từ việc tuyển dụng phi công, tiếp viên, bảo trì máy bay đến mua bảo hiểm.
Đây là lựa chọn lý tưởng cho các hãng hàng không lớn hoặc những công ty khởi nghiệp trong ngành có đủ khả năng quản lý và vận hành đội ngũ riêng. Một ví dụ tiêu biểu là Delta Airlines của Mỹ, hãng đã sử dụng hình thức thuê khô cho đội bay Boeing 717 của mình vào những năm 1998-1999 nhằm giảm thiểu chi phí bảo dưỡng và vận hành.
Trong khi đó, thuê ướt (Wet lease) bao gồm cả máy bay, phi hành đoàn, bảo dưỡng và bảo hiểm, cung cấp giải pháp trọn gói cho bên thuê. Điều này cho phép các hãng hàng không nhanh chóng gia tăng năng lực vận hành mà không cần phải tuyển dụng nhân sự hoặc lo lắng về việc bảo dưỡng.
Hình thức này thường được sử dụng trong các hợp đồng ngắn hạn hoặc khi hãng hàng không cần gia tăng đội bay để phục vụ các tuyến bay mới. Một ví dụ điển hình là hãng hàng không Australia Qantas thuê máy bay Airbus A330 từ Finnair của Phần Lan trong thời gian cao điểm để tăng công suất, đặc biệt là khi đội bay của họ cần bảo dưỡng hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu.
Một hình thức khác ít phổ biến hơn là thuê ẩm (Damp lease), nơi bên cho thuê cung cấp máy bay và phi hành đoàn trong buồng lái, nhưng bên thuê phải chịu trách nhiệm về tiếp viên và dịch vụ trên chuyến bay. Đây là lựa chọn phù hợp cho các hãng hàng không muốn duy trì bản sắc riêng trong trải nghiệm dịch vụ của mình, trong khi vẫn cần hỗ trợ về mặt vận hành từ bên cho thuê.
Công cụ giảm chi phí và tăng hiệu quả vận hành
Sự linh hoạt mà các hình thức thuê mang lại là một trong những lợi thế lớn nhất cho các hãng hàng không. Khi đối mặt với nhu cầu thị trường thay đổi liên tục, chẳng hạn như trong mùa cao điểm hoặc khi phải bảo dưỡng một số lượng lớn máy bay, việc thuê ướt giúp các hãng nhanh chóng bổ sung đội bay mà không cần đầu tư mua máy bay mới.
Điều này cũng giúp các hãng hàng không duy trì lịch bay và không phải hủy chuyến, đảm bảo dịch vụ cho khách hàng. Một ví dụ thực tế là Philippine Airlines, hãng đã ký hợp đồng thuê ướt với Wamos Air của Tây Ban Nha để vận hành các tuyến bay quốc tế từ Manila (Philippines) đến Sydney và Melbourne (Australia), giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tăng cường hiệu quả vận hành.
Thuê khô, mặt khác, mang lại sự kiểm soát tốt hơn về chi phí và quản lý. Các hãng hàng không khởi nghiệp, chẳng hạn như Norse Atlantic Airways của Na Uy, đã tận dụng hình thức này để mở rộng đội bay trong khi vẫn có thể tự mình điều hành mọi khâu từ phi hành đoàn đến bảo dưỡng, nhờ đó thử nghiệm các mô hình hoạt động mới mà không cần phải đầu tư mua máy bay ngay lập tức. Đây là một lựa chọn chiến lược giúp các hãng hàng không mới có thể "thử nghiệm" thị trường trước khi quyết định mua máy bay dài hạn.
Không chỉ giới hạn ở các hãng hàng không, các doanh nghiệp vận hành máy bay tư nhân cũng lựa chọn thuê khô cho đội bay của mình. Điều này giúp các doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ lịch trình, bảo dưỡng và dịch vụ trên máy bay, đồng thời tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu khi không cần mua máy bay.
Một ví dụ nổi bật về cách thuê ướt có thể giúp ổn định tài chính là câu chuyện của Air Belgium của Bỉ. Sau khi gặp khó khăn trong hoạt động thương mại ban đầu, Air Belgium đã chuyển sang mô hình cho thuê ướt để tận dụng đội bay sẵn có.
Thay vì tiếp tục chật vật với các tuyến bay không sinh lời, hãng này đã ký hợp đồng thuê ướt với các hãng hàng không khác, giúp ổn định dòng tiền và giảm thiểu tổn thất. Điều này cho phép Air Belgium duy trì hoạt động trong khi vẫn đảm bảo sử dụng hiệu quả đội bay.
Các hãng hàng không Việt Nam và hợp đồng thuê máy bay
Ch-Aviation đưa tin, hãng hàng không Vietnam Airlines đã sử dụng các hình thức thuê khô và thuê ướt để tối ưu hóa hoạt động. Một ví dụ điển hình là hợp đồng ký kết với Air Lease Corporation (ALC) vào tháng 12/2021, trong đó Vietnam Airlines thuê 18 máy bay, bao gồm 12 chiếc Airbus A321neo và 6 chiếc Boeing 787-10.
Thỏa thuận này giúp hãng kéo dài thời gian thuê và điều chỉnh các điều khoản tài chính phù hợp với tình hình kinh doanh, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều chuyến bay bị đình chỉ vì đại dịch COVID-19.
VietJet Air, hãng hàng không giá rẻ hàng đầu Việt Nam, thường xuyên áp dụng thuê ướt để mở rộng đội bay trong các mùa cao điểm. Vào dịp Tết Nguyên Đán 2024, VietJet đã thuê thêm 4 máy bay qua hình thức thuê ướt để đảm bảo lịch trình bay ổn định mà không cần đầu tư lớn vào việc mua máy bay. Đây là chiến lược giúp hãng nhanh chóng đáp ứng nhu cầu gia tăng của khách hàng mà vẫn giữ chi phí thấp.
Bamboo Airways cũng đã sử dụng thuê ướt để ứng phó với nhu cầu tăng cao. Vào cuối năm 2023, Bamboo đã thuê 2 máy bay Airbus A320-200 và A321-200 nhằm phục vụ mùa cao điểm Tết. Hợp đồng này giúp Bamboo tăng công suất thêm 20% để đảm bảo cung cấp đủ ghế cho hành khách trong giai đoạn cao điểm, đồng thời hỗ trợ hãng phục hồi sau quá trình tái cơ cấu.
Tóm lại, các hình thức thuê máy bay - khô, ướt và ẩm - đã trở thành những giải pháp chiến lược không thể thiếu trong ngành hàng không. Chúng giúp các hãng hàng không điều chỉnh đội bay linh hoạt, giảm chi phí và gia tăng hiệu quả vận hành. Từ các hãng hàng không lớn cho đến các công ty khởi nghiệp, thuê máy bay là lựa chọn tối ưu để đối phó với những biến động của thị trường và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của hành khách.