Các cơn bão được đặt tên như thế nào?

Theo Tổng cục Khí tượng Thủy văn Việt Nam, các cơn bão có nhiều cách gọi khác nhau tùy thuộc vào khu vực phát sinh bão như bão hình thành ở khu vực Đại Tây Dương gọi là Hurricanes, bão hình thành ở Thái Bình Dương gọi là Typhoon và bão hình thành ở Ấn Độ Dương gọi là Tropical Cyclone.

Các cơn bão có thể tồn tại trên biển trung bình 7-8 ngày hoặc lâu hơn. Trên cùng một khu vực, cùng một thời gian có thể có 2-3 cơn bão tồn tại, thậm chí có thể nhiều hơn. Vì vậy, người ta đặt tên cho các cơn bão để tránh nhầm lẫn trong việc đưa ra các thông tin về từng cơn bão.

Trong thời gian xảy ra Thế chiến 2, các nhà khí tượng Lục quân và Hải quân Mỹ dùng tên của phụ nữ để đặt tên cho các cơn bão.

Các cơn bão ở đông bắc Thái Bình Dương được đặt theo tên phụ nữ năm 1959-1960, đến năm 1978 sử dụng cả tên nữ giới và nam giới. Ở vùng bắc Ấn Độ Dương, các cơn bão nhiệt đới không được đặt tên. Ở tây nam Ấn Độ Dương bão bắt đầu được đặt tên từ năm 1960. Ở Australia và nam Thái Bình Dương, bão bắt đầu được đặt tên (theo tên phụ nữ) từ năm 1964, đến năm 1973 thì sử dụng cả tên nam giới.

Các cơn bão trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương (bao gồm cả Biển Đông của Việt Nam) được theo tên phụ nữ chính thức bắt đầu từ năm 1945 và đến năm 1979 thì bắt đầu sử dụng cả tên của nam giới.

Từ ngày 1/1/2000, các cơn bão ở tây bắc Thái Bình Dương được đặt tên theo danh sách các tên mới và rất khác nhau. Các tên mới được bổ sung gồm các tên do 14 nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương là thành viên Ủy ban bão của Tổ chức Khí tượng thế giới đề xuất. Mỗi thành viên cung cấp 10 tên, tạo thành danh sách 140 tên bão.

Các cơn bão hình thành trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương được Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) ủy quyền cho Trung tâm Báo bão nhiệt đới Tokyo thuộc Cơ quan khí tượng Nhật Bản đặt tên.

Theo Tổng cục Khí tượng Thủy văn Việt Nam, danh sách các tên bão mới có 2 sự khác biệt so với trước đây là rất ít tên bão là tên riêng của người mà phần lớn là tên các loài hoa, các loài chim, các loài cây cỏ, các động vật và thậm chí là tên các món ăn. Danh sách tên bão không được sắp xếp theo thứ tự các chữ cái của chúng mà theo thứ tự chữ cái của tên các nước đề xuất tên.

Sau một vài năm tổng kết, với các cơn bão gây ra thiệt hại nặng nề cho các nước đóng góp tên thì tên các cơn bão đó sẽ được đưa ra khỏi danh sách. Do vậy, danh sách các tên bão trên là không cố định và luôn có sự bổ sung.

Từ năm 2000, Việt Nam đề cử với Ủy ban Bão về tên các cơn bão trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương với 10 tên bão bao gồm Son Tinh (Sơn Tinh), Lekima (Lekima), Ba Vi (Ba Vì), Conson (Côn Sơn), Sonca (Sơn Ca), Trami (Trà Mi), Halong (Hạ Long), Vamco (Vàm cỏ), Songda (Sông Đà) và Saola (Sao La).

Tuy nhiên, năm 2021 Việt Nam có đề nghị đổi tên cơn bão khi bão gây thiệt hại hoặc do các nước yêu cầu đổi. Do đó, từ năm 2000 khi đề nghị đến nay đã có các thay đổi như sau: Saomai (tên cũ) được đổi tên thành Son Tinh (Sơn Tinh, được đổi vào năm 2008), Lekima (tên cũ) được đổi tên thành Comay (Cỏ May, được đổi vào năm 2021), Vamco (tên cũ) được đổi tên thành Banglang (Bằng Lăng, được đổi vào năm 2022), Conson (tên cũ) được đổi tên thành Luc Binh (được đổi vào năm 2024) và Saola (tên được Philippines đề nghị đổi).

Đến tháng 10 năm nay, tên cơn bão do Việt Nam đề xuất đặt tên trên hệ thống Ủy ban bão và WMO có 10 tên cơn bão bao gồm Son Tinh (Sơn Tinh), Comay (Cỏ May), Bavi (Ba Vì), Luc Binh (Lục Bình), Sonca (Sơn Ca), Trami (Trà Mi), Halong (Hạ Long), Banglang (Bằng Lăng), Songda (Sông Đà) và Saola (Sao La).

Nguyệt Quỳnh