Nguy cơ sóng 5G ảnh hưởng tới thiết bị điện tử máy bay

Các hãng hàng không thương mại, nhà khai thác máy bay tư nhân và chủ sở hữu đội bay trực thăng của Mỹ được nhà chức trách khuyến cáo cải tạo, thay thế hoặc sửa đổi máy đo độ cao vô tuyến, còn gọi là máy đo độ cao radar, trên tàu bay.

Nếu không, họ sẽ phải đối mặt với các hạn chế hạ cánh tại gần 200 sân bay nơi tín hiệu có thể gây nhiễu bởi sóng 5G.

Máy đo độ cao vô tuyến, thường được viết tắt là rad-alt, cung cấp thông tin cho hầu hết hệ thống điện tử hàng không trên máy bay hiện đại, Alex Haak, chuyên gia về thiết bị buồng lái tại công ty Collins Aerospace, giải thích.

Theo Haak, băng tần 3.700–4.200 MHz đã được bán cho các công ty viễn thông nhưng chưa được sử dụng. Dải băng tần này được gọi là "vùng bảo vệ" đối với rad-alt. Khi mạng 5G sử dụng dải băng tần này, có thể gây ảnh hưởng nhất định đến hoạt động của rad-alt.

Máy đo độ cao chủ yếu được các phi công và phi hành đoàn sử dụng trong quá trình tiếp cận đường băng, ở độ cao dưới 760 m. Chúng cũng được sử dụng khi cất cánh, nhưng ít hơn. Trong cả hai giai đoạn bay, rad-alt trở thành một phần quan trọng của phương trình dẫn đường.

Máy đo độ cao sai lệch ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống quản lý chuyến bay (FMS), hệ thống cảnh báo địa hình (TAWS), hệ thống cảnh báo tiếp cận mặt đất (GPWS). Đây đều là những hệ thống quan trọng khi máy bay hạ cánh, Haak cho biết.

Ngoài ra, rad-alt còn giao tiếp với hệ thống điều chỉnh tốc độ, hệ thống lái tự động và các hệ thống hạ cánh tự động khác của máy bay. Rad-alt cũng cung cấp dữ liệu về độ cao so với mặt đất cho hệ thống tránh va chạm trên không (TCAS).

Nếu máy bay được trang bị màn hình hiển thị thông tin trên kính chắn gió (HUD), thiết bị này cũng lấy dữ liệu từ máy đo độ cao. Điều này cũng tương tự với hệ thống thị giác tổng hợp (SVS), hệ thống chống tắt động cơ và hệ thống chẩn đoán hỏng hóc trên máy bay…

Theo Haak, thiết bị rad-alt ảnh hưởng đến sự an toàn của chuyến bay khi hạ cánh. Vì vậy, các hãng hàng không cần phải rất thận trọng về cách 5G có thể ảnh hưởng đến các hệ thống trên tàu bay.

Khả năng nhiễu máy đo độ cao vô tuyến do dịch vụ 5G gây ra là mối lo ngại trong một thời gian dài.

Trong hơn 420 báo cáo về các bất thường của máy đo độ cao vô tuyến xảy ra gần nơi phát sóng 5G mà Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) nhận được, có khoảng 100 trường hợp nghi ngờ do băng tần 5G gây ra.

Theo FAA, những bất thường này ở máy đo độ cao khi tạo ra cảnh báo sai từ hệ thống TAWS, TCAS và hiển thị sai dữ liệu máy đo độ cao vô tuyến.

Trong một thông báo mới đây, FAA lo ngại rằng những sự kiện như vậy sẽ xảy ra thường xuyên hơn khi các công ty viễn thông tiếp tục triển khai các dịch vụ 5G trên khắp nước Mỹ.

FAA cùng với nhà mạng AT&T và Verizon đã hợp tác chặt chẽ để đảm bảo việc truyền tần số vô tuyến băng tần 5G và hoạt động của máy bay có thể cùng tồn tại một cách an toàn.

Vào đầu năm 2022, FAA bắt đầu triển khai các khu vực bảo vệ đường băng được thiết kế riêng xung quanh các sân bay nhằm bảo vệ máy đo độ cao không bị nhiễu.

Lúc đầu, cơ quan này xác định một khu vực không phận hình chữ nhật xung quanh đường băng để bảo vệ máy bay khỏi nhiễu sóng 5G khi hạ cánh.

Khu vực hình chữ nhật sau đó được định hình lại thành một khu vực hình thang, cho phép truyền sóng 5G mở rộng về phía không ảnh hưởng đến chức năng máy đo độ cao.

AT&T và Verizon cũng đã hợp tác bằng cách giảm công suất phát xạ xung quanh các sân bay và cam kết hướng antenna theo mặt phẳng thẳng đứng để hạn chế khả năng gây nhiễu trong các vùng an toàn đường băng được thiết kế riêng.

Mặc dù 5G có thể ảnh hưởng tới các thiết bị trong buồng lái, nó cũng cho phép cung cấp đường truyền Internet nhanh hơn, liền mạch hơn trong cabin, Haak cho biết.

Các hãng bay Mỹ đang chi rất nhiều tiền để nâng cấp lên kết nối 5G trên máy bay của mình để tăng sự hài lòng của hành khách. Hệ thống Internet trên báy bay sử dụng băng thông tín hiệu khác với viễn thông mặt đất nên không có xung đột với hệ thống điện tử hàng không.

Thắng Nguyễn