Trải nghiệm bay 30 năm trước khác biệt thế nào?
Ba thập kỷ trước, ngành hàng không mang lại trải nghiệm hoàn toàn khác so với ngày nay từ việc có thể hút thuốc trên máy bay đến không gian rộng rãi và các quy định kỳ lạ, bay thời đó có nét thú vị riêng.
Hơn 30 năm trước, khi lên một chuyến bay, hành khách không chỉ mang theo hành lý, mà còn mang theo... thuốc lá. Việc hút thuốc trên máy bay là chuyện bình thường và hầu hết các chuyến bay đều có khu vực dành riêng cho người hút và không hút thuốc.
Tuy nhiên, với không gian giới hạn của máy bay, khu vực "không hút thuốc" gần như chỉ mang tính hình thức. Khói thuốc tràn khắp cabin, đôi khi dày đến mức khiến tiếp viên hàng không khó thực hiện công việc của mình.
Thời kỳ của khói thuốc và trải nghiệm bay rộng rãi
Rene Foss, một tiếp viên hàng không kỳ cựu, kể lại rằng có những chuyến bay dài mà khói thuốc dày đặc khiến họ phải yêu cầu cơ trưởng bật đèn cấm hút thuốc trong 20 phút để làm sạch không khí. Đến năm 1988, việc hút thuốc trên các chuyến bay nội địa dưới hai giờ bị cấm và các hãng hàng không còn phát kẹo cao su để giúp những người nghiện thuốc đỡ "bứt rứt".
Lệnh cấm hút thuốc trên các chuyến bay quốc tế phải đến năm 2000 mới được thực hiện và ngay cả khi đó, nhiều hành khách vẫn lén hút thuốc trong nhà vệ sinh, gây lo ngại về nguy cơ cháy nổ trên máy bay.
Một điểm khác biệt lớn giữa bay thời nay và cách đây ba thập kỷ chính là không gian trên máy bay. Trong những năm 1980, các chuyến bay thường chỉ lấp đầy 50% số ghế, tạo ra không gian rộng rãi và thoải mái hơn cho hành khách.
"Khi đó, ghế trống giữa các hàng khách là chuyện bình thường thường, hàng ghế được bố trí cách xa nhau hơn, mang đến một trải nghiệm bay dễ chịu hơn nhiều”, George Hobica, cựu quản lý của Eastern Airlines, cho biết.
Không chỉ có không gian thoải mái, mà sự đa dạng của các hãng hàng không cũng góp phần mang đến trải nghiệm bay thú vị. Những cái tên như Pan Am, Continental và People Express của Mỹ từng là những ông lớn của ngành hàng không, tạo nên một bầu trời với nhiều lựa chọn.
Tuy nhiên, sau sự kiện 11/9, giá nhiên liệu tăng cao và suy thoái kinh tế, nhiều hãng hàng không đã phải hợp nhất hoặc rời khỏi thị trường, dẫn đến việc ít sự cạnh tranh hơn và các chuyến bay ngày càng chật chội hơn.
Không chỉ vậy, thời kỳ này còn chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành hàng không với sự ra đời của các chương trình bay thường xuyên (frequent flyer programs), thu hút thêm nhiều hành khách và tạo ra khái niệm "nâng cấp" thông qua điểm thưởng – một điều hiếm thấy trong những năm trước đó.
Tự do hành lý
Quay lại những năm 1980, hành khách có thể mang gần như bất cứ thứ gì lên máy bay. Không có giới hạn chất lỏng như hiện nay và bạn có thể thoải mái mang theo chai rượu vang hoặc các sản phẩm làm đẹp trong hành lý xách tay. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với một sự khác biệt lớn: hành lý xách tay khi đó rất hiếm.
Theo Rene Foss, "các khoang hành lý trên đầu lúc đó chỉ là lưới không đóng kín và hành khách thường để mũ hoặc gậy đi bộ lên đó”. Phần lớn hành lý được ký gửi dưới khoang máy bay, chứ không phải mang lên cabin như bây giờ.
Một bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực hành lý xảy ra vào năm 1987 khi một phi công của Northwest Airlines phát minh ra vali kéo, với thiết kế đứng, hai bánh xe và tay cầm kéo. Thiết kế này đã cách mạng hóa việc mang hành lý xách tay và trở thành lựa chọn phổ biến không chỉ với phi hành đoàn mà còn với hành khách.
Trong khi hành lý ngày càng to hơn, thì ghế ngồi lại ngày càng thu nhỏ. Ghế ngồi hạng phổ thông ngày nay trung bình chỉ rộng 43 cm so với 47 cm cách đây 15 năm. Sự thu hẹp này cùng với sự tăng lên về số lượng hành khách đã khiến trải nghiệm bay ngày nay trở nên ngột ngạt hơn nhiều so với những năm 1980.
Bay an toàn hơn nhưng cũng phức tạp hơn
Sự kiện 11/9/2001 đã thay đổi hoàn toàn ngành hàng không, không chỉ về an ninh mà còn về trải nghiệm của hành khách. Ngày nay, nguy cơ lớn nhất trên các chuyến bay là cướp máy bay vì mục đích chính trị hoặc đòi tiền chuộc. Tuy nhiên, ba thập kỷ trước, các phi công có thể cho phép trẻ em vào buồng lái để ngắm nhìn thế giới từ độ cao hàng nghìn mét, một điều không tưởng trong thời đại ngày nay.
Ngày nay, các biện pháp an ninh nghiêm ngặt đã thay đổi cách phi hành đoàn xử lý những tình huống khó khăn trên máy bay.
John Cox, một phi công kỳ cựu, cho biết: "Vào những năm 1980, nếu một hành khách say xỉn gây rối, cơ trưởng có thể đích thân đến nói chuyện để xoa dịu tình hình”. Ngày nay, hành khách có thể bị yêu cầu rời khỏi máy bay, gây ra sự chậm trễ lớn cho cả chuyến bay.
Mặc dù có nhiều hạn chế hơn, ngành hàng không ngày nay cũng an toàn hơn rất nhiều. Trong thập niên 1980, các vụ tai nạn máy bay nghiêm trọng xảy ra vài lần mỗi năm. Hobica nhớ lại: "Bay bây giờ an toàn hơn rất nhiều so với năm 1987”.
Công nghệ làm thay đổi trải nghiệm bay
Sự phát triển của công nghệ đã mang đến những thay đổi lớn trong trải nghiệm bay. Vào những năm 1980, màn hình chiếu phim được kéo xuống từ trần máy bay và tai nghe có giá 2 USD mỗi chiếc. Ngày nay, hành khách có thể thoải mái lựa chọn phim trên màn hình cảm ứng cá nhân với giải trí theo yêu cầu. Hãng hàng không Virgin Atlantic là đơn vị tiên phong ở Mỹ trong việc giới thiệu màn hình giải trí cá nhân vào năm 1991.
Không chỉ vậy, sự thay đổi lớn còn đến từ việc vé máy bay chuyển từ dạng giấy sang vé điện tử. Trước đây, hành khách thường nhận vé qua bưu điện và phải giữ cẩn thận suốt hành trình. Còn ngày nay, chỉ với một chiếc điện thoại di động, bạn có thể dễ dàng check-in và lên máy bay.
Dù có nhiều sự thay đổi và những hạn chế mới, không thể phủ nhận rằng ngành hàng không đã có nhiều cải tiến đáng kể trong 30 năm qua. Vé máy bay hiện nay rẻ hơn rất nhiều so với trước đây và trải nghiệm bay cũng đã được nâng cấp với những công nghệ hiện đại, giúp hành khách cảm thấy thoải mái và an toàn hơn.