Bí ẩn 'Mặt Trăng' thứ hai của Trái Đất
Trái Đất vừa thu hút thêm một "mặt trăng" tạm thời. Đó là tiểu hành tinh 2024 PT5, một vị khách bí ẩn từ vũ trụ, hứa hẹn mang lại những khám phá thú vị về không gian và hệ Mặt Trời.
Ngày 29/9 vừa qua, Trái Đất chính thức có thêm một "mặt trăng" tạm thời, sau khi thu hút tiểu hành tinh nhỏ 2024 PT5. Sự kiện kỳ thú này được phát hiện bởi các nhà thiên văn học tại Đại học Complutense de Madrid của Tây Ban Nha, nhờ sử dụng kính thiên văn mạnh tại Sutherland, Nam Phi, trong quá trình quan sát từ tháng 8/2024.
Một "mặt trăng" tạm thời ghé thăm Trái Đất
Theo nhà thiên văn học Richard Binzel tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), các tiểu hành tinh như 2024 PT5 rất khó phát hiện do kích thước nhỏ và quỹ đạo phức tạp. "Hiện tượng này xảy ra khá thường xuyên nhưng vì chúng quá nhỏ và khó quan sát nên chúng ta thường bỏ qua. Chỉ gần đây, khi công nghệ quan sát tiến bộ, chúng ta mới có thể theo dõi được chúng một cách thường xuyên hơn”, ông chia sẻ.
Tiểu hành tinh 2024 PT5 thuộc vành đai tiểu hành tinh Arjuna, cách Trái Đất khoảng 150 triệu km. Những tiểu hành tinh thuộc vành đai này có quỹ đạo tương tự Trái Đất và thường tiếp cận hành tinh của chúng ta với khoảng cách gần 4,5 triệu km, di chuyển với tốc độ khá chậm, chỉ khoảng 3.540 km/h.
Tiểu hành tinh 2024 PT5 không phải là một người bạn lâu dài của Trái Đất. Nó chỉ dừng lại tạm thời trong vài tuần đến vài tháng trước khi thoát ra khỏi quỹ đạo Trái Đất và tiếp tục hành trình quay quanh Mặt Trời.
Giáo sư Carlos de la Fuente Marcos, một chuyên gia về các hiện tượng "mặt trăng nhỏ" tại Đại học Complutense, ví von rằng: "Nếu một vệ tinh thực sự giống như một khách hàng mua hàng trong cửa hàng, thì những tiểu hành tinh như 2024 PT5 chỉ là những người ngắm cửa hàng”.
Theo dữ liệu từ hệ thống Horizons của Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực NASA, 2024 PT5 đã chính thức bị Trái Đất thu hút vào lúc 14h54 ngày 29/9/2024 (giờ Hà Nội) và nó sẽ kết thúc cuộc hành trình tạm thời này vào lúc 23h43 ngày 25/11/2024 (giờ Hà Nội). Sau đó, 2024 PT5 sẽ thoát khỏi lực hấp dẫn của Trái Đất và trở lại quỹ đạo Mặt Trời như một phần của gia đình tiểu hành tinh Arjuna.
Khám phá "phòng thí nghiệm vũ trụ"
Các nhà khoa học đặc biệt quan tâm đến những tiểu hành tinh như 2024 PT5 vì chúng là cơ hội để nghiên cứu các vật thể gần Trái Đất. Richard Binzel cho biết: "Những vụ thu hút tạm thời này chính là những phòng thí nghiệm vũ trụ tự nhiên. Chúng giúp chúng ta hiểu thêm về những vật thể nhỏ tiếp cận Trái Đất và có thể đóng vai trò quan trọng trong các sứ mệnh vũ trụ tương lai”.
Tuy nhiên, việc quan sát 2024 PT5 không phải là điều dễ dàng. Dù có kích thước nhỏ chỉ khoảng 11 m, nó quá mờ để quan sát bằng kính thiên văn hoặc ống nhòm thông thường của các nhà quan sát nghiệp dư. Để theo dõi tiểu hành tinh này, các nhà thiên văn học cần sử dụng kính thiên văn chuyên dụng có đường kính ít nhất 30 inches (76 cm) cùng với một bộ CCD hoặc CMOS để phát hiện và chụp ảnh. Ngay cả với kính thiên văn 30 inches, mắt thường vẫn không đủ để nhìn thấy nó.
Để dễ hình dung, mặt trăng chính của chúng ta có đường kính khoảng 3.474 km - lớn hơn tiểu hành tinh 2024 PT5 tới 300.000 lần. Mặc dù rất nhỏ bé nhưng sự xuất hiện ngắn ngủi của 2024 PT5 quanh Trái Đất vẫn là minh chứng cho sự vận động không ngừng của không gian vũ trụ.
Trong quá khứ, các nhà khoa học đã ghi nhận hai trường hợp thu hút ngắn hạn, kéo dài khoảng một tuần và ước tính rằng những hiện tượng này xảy ra vài lần mỗi thập kỷ. Bên cạnh đó, có hai sự kiện thu hút dài hạn hiếm hơn, kéo dài hơn một năm.
Khi hoàn thành chuyến viếng thăm ngắn ngủi của mình, 2024 PT5 sẽ tiếp tục hành trình quanh Mặt Trời. Dù chỉ ghé thăm trong thời gian ngắn, nhưng hiện tượng này là một cơ hội hiếm có để các nhà khoa học nghiên cứu về tiểu hành tinh gần Trái Đất.
Nhà nghiên cứu Binzel cũng chia sẻ rằng, với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể sẽ tiếp tục khám phá những tiểu hành tinh như 2024 PT5 và thậm chí có thể gửi sứ mệnh thu thập mẫu vật hoặc thử nghiệm các tàu vũ trụ mới.
Trong những tuần tới, Trái Đất sẽ có một "bạn đồng hành" nhỏ bé trong quỹ đạo của mình. Dù không ở lại lâu, nhưng sự xuất hiện của 2024 PT5 là một minh chứng sinh động về vũ trụ luôn chứa đầy bất ngờ và tiềm năng khám phá vô tận.