Phó thủ tướng: Xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam 'thẳng nhất có thể'
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý đường sắt tốc độ cao 350 km/h đi qua 20 tỉnh thành từ Hà Nội đến TP.HCM cần thẳng nhất có thể, gặp núi qua núi, gặp sông bắc cầu.
Ngày 25/9, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà làm việc về tình hình triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Trước đó, tại Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XIII, T.Ư Đảng, Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, xác định đây là nhiệm vụ chính trị và ưu tiên nguồn lực đầu tư thực hiện sớm.
Hiện, Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) và các đơn vị liên quan đang khẩn trương xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, chuẩn bị trình tự, hồ sơ thủ tục để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào kỳ họp tháng 10.
Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy, mục tiêu đầu tư dự án xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, góp phần tái cơ cấu thị phần vận tải trên hành lang Bắc - Nam một cách tối ưu, bền vững, tạo tiền đề, động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Cụ thể, phấn đấu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án trước năm 2025, giải phóng mặt bằng, khởi công trước năm 2030 và hoàn thành toàn tuyến trước năm 2045.
Tuyến đường sắt tốc độ cao dự kiến điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM). Dự án đi qua 20 tỉnh, thành phố gồm: Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai và TP.HCM.
Để tối ưu chi phí, tuyến đường sắt sẽ có khổ 1,435 m, điện khí hóa, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, chiều dài 1.541 km với 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa.
Tuyến đường chủ yếu vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh và có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết. Đường sắt Bắc - Nam hiện hữu sẽ vận chuyển hàng hóa và du lịch chặng ngắn.
Tại cuộc họp, các đại biểu cho rằng, việc đầu tư một dự án lớn như đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam cần "thắt lưng, buộc bụng" để tập trung đầu tư, tạo đòn bẩy cho phát triển.
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ GTVT tiếp tục cập nhật, hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trình Quốc hội, tập trung vào những vấn đề có cơ sở khoa học và thực tiễn.
Cụ thể, ngoài phạm vi đầu tư từ điểm đầu dự án TP Hà Nội đến điểm cuối tại TP.HCM cũng cần xem xét, nghiên cứu phương án kéo dài tuyến đường sắt tốc độ cao từ địa đầu Móng Cái (Quảng Ninh) đến mũi Cà Mau.
"Bộ GTVT phải phân tích ưu điểm, lợi ích đầu tư toàn tuyến sẽ kết nối đồng bộ với các phương thức vận tải khác so với đầu tư trước một số đoạn tuyến", Phó thủ tướng yêu cầu.
Bên cạnh đó, cần đánh giá hiệu quả của đường sắt tốc độ cao chuyên vận chuyển hành khách (hoặc kết hợp vận tải hàng hóa khi cần thiết) đối với cả nền kinh tế, chứ không giới hạn trong ngành đường sắt.
Phó thủ tướng yêu cầu báo cáo tiền khả thi cần thể hiện được quan điểm đầu tư xây dựng tuyến đường sắt có tốc độ thiết kế 350 km/h "thẳng nhất có thể", "gặp núi qua núi, gặp sông bắc cầu".
Về hình thức triển khai đầu tư, Bộ GTVT chỉ rõ ưu điểm, nhược điểm trong trường hợp coi toàn tuyến là một dự án hay có nhiều dự án thành phần. Bên cạnh đó, Bộ GTVT đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù về phân kỳ đầu tư, phân bổ nguồn vốn Trung ương, địa phương một lần hay theo giai đoạn 5 năm một lần, sử dụng trái phiếu, ODA và các nguồn hợp pháp khác, tận dụng dư địa mức trần nợ công.
"Các cơ chế, chính sách đặc thù đã áp dụng cho đường sắt đô thị ở Hà Nội, TP.HCM cần được xem xét áp dụng cho các địa phương có tuyến đường sắt đi qua", Phó thủ tướng nêu rõ và nhắc lại "trong dự án phải có cơ chế cho địa phương, doanh nghiệp tư nhân".
Lãnh đạo Chính phủ quán triệt cần lấy phát triển đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, đường sắt Việt Nam nói chung tạo cú hích cho các ngành cơ khí, chế tạo, tự động hóa… và các ngành công nghiệp khác phục vụ quốc kế, dân sinh.