Lý do các hãng bay không mặn mà với Boeing 777X
Xem xét kỹ hơn những khách hàng từng mua Boeing 777 cũ mà chưa đặt hàng 777X có thể hiểu phần nào lý do mẫu máy bay này lại chưa đạt được như kỳ vọng về doanh số.
Đến nay, Boeing 777X mới chỉ có 503 đơn đặt hàng, thấp hơn cả mẫu máy bay tiền nhiệm của nó là Boeing 777-300ER và kém xa so với đối thủ cạnh tranh Airbus A350 (hơn 1.300 đơn đặt hàng).
Mẫu máy bay này đang vấp phải sự cạnh tranh gay gắt từ A350 và từ chính “người trong nhà” là 787 Dreamliner với gần 2.000 đơn đặt hàng.
14 hãng hàng không đã đặt hàng 777X, nhưng cũng có 14 hãng hàng không đã mua từ 15 chiếc B777 trở lên trong quá khứ vẫn chưa đặt hàng 777X.
Trong khi Boeing đang trong quá trình thử nghiệm và chứng nhận kéo dài hơn 5 năm so với kế hoạch, nhiều hãng hàng không đã tìm kiếm các phương án thay thế và không có khả năng trở thành khách hàng của 777X trong thời gian tới.
Mục đích của từng biến thể 777X
Chương trình 777X có hai biến thể chở khách và một biến thể chở hàng. Các biến thể chở khách là:
- 777-9: Được thiết kế để trở thành máy bay thương mại lớn nhất đang được sản xuất, sức chứa 426 hành khách theo cách bố trí 2 hạng ghế thông thường và có phạm vi hoạt động là 13.500 km. Kích thước lớn của nó được coi là sự thay thế lý tưởng cho Boeing 747 và Airbus A380.
- 777-8: Nhỏ hơn nhưng có phạm vi hoạt động lớn hơn (16.200 km) với sức chứa 395 hành khách theo cách bố trí 2 hạng ghế thông thường. Biến thể này được cho là sẽ thay thế mẫu 777-300ER, có sức chứa tương đương.
Các mẫu Boeing 777 cũ được đánh giá khá thành công. Hơn 1.800 chiếc 777-200 và 777-300 đã được bán cho đến nay.
Các chuyên gia cho rằng 777 thay thế phù hợp nhất cho các máy bay 3 động cơ và 4 động cơ ngốn nhiều nhiên liệu hơn như DC-10, MD-11, Boeing 747 và A340. Việc chỉ còn gần 90 máy bay 747 và 70 máy bay A340 đang hoạt động là minh chứng cho việc mẫu 777 thực hiện tốt sứ mệnh của mình.
Tuy nhiên, việc không còn cơ hội để thay thế những máy bay 4 động cơ lại khiến mẫu 777X không còn tính đột phá như khi 777 ra đời.
Cơ hội duy nhất cho 777X là thay thế tàu bay Airbus A380. Thực tế cho thấy các hãng có đội bay A380 như Emirates, Qatar Airways, Singapore Airlines, Lufthansa, British Airways đều đã đặt hàng 777X.
Một cơ hội khác cho chương trình 777X là hay thế cho 777-300ER. Mẫu 777-8 và 777-300ER rất giống nhau về kích thước và sức chứa. Nhưng đến nay, mới chỉ có chỉ 43 đơn đặt hàng cho biến thể này.
Thế khó của 777X
United Airlines, Thai Airlines, Saudia, American Airlines, Turkish Airlines, EVA Air là những hãng hàng không lớn nhất sử dụng 777-300ER mà vẫn chưa đặt hàng 777X. Tuổi đời đội bay 777-300ER của các hãng này 7-11 năm, nghĩa là chúng vẫn còn có thể hoạt động trong một thập kỷ nữa.
Với 777-9, máy bay này quá lớn đối với nhiều hãng hàng không. Sự kém hiệu quả của đội bay A380 và Boeing 747-8 đã khiến các hãng bay né tránh những máy bay cỡ lớn.
Điển hình như United Airlines thác mẫu 777 lâu năm, không đặt hàng 777X. Hãng thấy rằng những máy bay thân rộng nhỏ hơn như Boeing 787 có lợi thế hơn.
Patrick Quayle, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách lập kế hoạch mạng lưới toàn cầu tại United, giải thích 777X sẽ là một chiếc máy bay rất tốt, nhưng nó cũng rất lớn.
777X hoàn hảo cho mạng đường bay trục - nan, nơi tất cả hành khách được trung chuyển qua các khu phức hợp kết nối khổng lồ. Tuy nhiên, với những hãng bay phục vụ cùng một điểm đến từ nhiều trung tâm, mẫu máy bay thân rộng nhưng nhỏ hơn sẽ là tối ưu.
“Đó cũng là lý do tại sao American Airlines, Delta Air Lines và United Airlines không đặt hàng 747-8 hoặc A380, vì lưu lượng của chúng tôi bị phân mảnh”, Patrick nhận định.
Do đó, United hiện là nhà khai thác 787 lớn nhất thế giới. American Airlines, Air Canada và Saudia cũng có chiến lược kinh doanh tương tự United Airlines.
Một đối thủ đáng gờm
Boeing 777X còn phải đối mặt với một đối thủ đáng gờm là Airbus A350. Máy bay này nhỏ hơn so với các biến thể 777X, nhưng nhiều hãng hàng không coi đó là một điểm tích cực cùng với các lợi thế về phạm vi hoạt động và hiệu quả.
Với hơn 600 chiếc đang hoạt động, A350 chứng minh hiệu quả và là cỗ máy kiếm tiền cho các hãng hàng không khai thác nó.
Các hãng bay đều muốn thu hồi vốn nhanh nên không hài lòng với sự chậm trễ trong việc giao hàng của Boeing gần đây. Vì vậy, nhiều hãng bay lớn đã thay thế đội bay 777 của họ bằng A350.
Delta Air Lines là một trong những hãng đầu tiên sau khi công khai bất đồng với Boeing và hiện tại hãng chỉ khai thác máy bay thân rộng của Airbus.
Air France cũng thông báo đã đặt số lượng lớn A350 thay thế B777 khi chúng cũ đi.
Giống như Delta, Japan Airlines đã cho nghỉ hưu những chiếc 777 cũ của mình trong thời kỳ đại dịch và chuyển sang A350 làm máy bay chủ lực mới.
Turkish Airlines đang trong quá trình nhận được đơn đặt hàng khổng lồ gồm 110 chiếc A350, và không có đơn đặt hàng nào cho 777X.
Vẫn còn hy vọng
Boeing không phải đã hết hy vọng. 777X có một số lợi thế đối với những khách hàng muốn duy trì tính đồng nhất của đội bay để giảm chi phí vận hành và nhu cầu tuyển dụng, đào tạo phi công.
Máy bay được quảng cáo có lượng khí thải carbon thấp hơn đáng kể so với các dòng máy bay trước, một điểm cộng cho các hãng hàng không cần đạt được mục tiêu phát thải.
Với số lượng đơn đặt hàng ít hơn, Boeing cũng sẽ đưa ra ưu đãi có lợi cho những khách hàng ban đầu và thời gian giao hàng sẽ nhanh hơn so với các mẫu máy bay đắt khách.
Tuy nhiên trước hết, đội ngũ Boeing phải nhanh chóng đưa 777X vượt qua được thử nghiệm chứng nhận và giao máy bay đến tay những khách hàng đầu tiên càng sớm càng tốt.
Quan trọng nhất 777X phải vượt qua được vài năm đầu hoạt động mà không gặp phải sự cố nào, từ đó xây dựng được lòng tin vào máy bay cho những khách hàng tiềm năng đang muốn thay thế đội bay 777-300ER đã cũ.