Hiến kế ‘cởi trói' giá vé cho hàng không Việt
Đại diện các hãng hàng không cho biết việc giá máy bay tăng cao không phải do các hãng quyết định và cần phải có sự hỗ trợ từ nhiều đơn vị để điều chỉnh lại giá vé.
Chia sẻ tại hội thảo “Hạ nhiệt vé máy bay được không?” do báo Thanh Niên tổ chức ngày 17/5, đại diện 4 hãng hàng không gồm Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways và Vietravel Airlines đều có chung quan điểm hàng không Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, kéo theo giá vé máy bay tăng cao.
Chủ tịch HĐQT Vietravel Corp, ông Nguyễn Quốc Kỳ. khẳng định không phải các hãng bay cố tình bán giá cao để thu lời lớn mà hoạt động bay gần như chỉ đang “lấy công làm lãi".
Vô vàn nguyên nhân khiến giá vé neo cao
Phản hồi về thông tin giá vé máy bay tăng cao thời gian gần đây, ông Đặng Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, thừa nhận giá vé có tăng nhưng còn rất xa so với mức giá trần quy định. Theo ông, con số này vẫn “ở mức phù hợp".
“Cụ thể, giá vé hiện phổ biến chỉ đạt khoảng 76% so với mức quy định, có chặng chỉ tương đương 43%”, ông Tuấn dẫn chứng.
Trình bày rõ hơn về những khó khăn của ngành hàng không, đại diện các hãng bay cũng chỉ ra một số nguyên nhân khiến giá vé tăng cao. Theo đó, chi phí thuê máy bay tăng là nguyên nhân đầu tiên.
Ông Trương Việt Cường, Phó tổng giám đốc Bamboo Airways, ước tính chi phí này chiếm 55-60% tổng chi phí cấu thành giá vé, tùy từng giai đoạn và tùy hãng hàng không. Tuy nhiên, đây lại là yếu tố ngành hàng không Việt “không thể tác động để kiểm soát được".
"Mới khoảng vài tháng trước, hãng muốn thuê ướt một tàu bay dưới 3.000 USD/giờ nhưng hiện giờ để kiếm một tàu bay với giá 4.000 USD/giờ rất khó. Thuê khô còn khó khăn hơn", ông Cường dẫn chứng.
Vấn đề thứ hai các hãng hàng không trình bày là chi phí nhiên liệu. Chi phí này tăng cao ảnh hưởng rất lớn đến chi phí đầu vào của các hãng. Theo Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, khoản phí này chiếm 76-77% tổng chi phí vận hành và đang tăng “vượt ngoài tầm kiểm soát".
So với năm 2019, mặt bằng giá nhiên liệu năm nay tăng 5.700 tỷ đồng, chi phí tỷ giá biến động tăng thêm 4.700 tỷ đồng. Tổng mức tăng do chi phí biến động lên tới khoảng 11.000 tỷ đồng.
Ông Lê Tiến Dũng, Phó tổng giám đốc Vietravel Airlines, ước tính giá nhiên liệu tăng 1 USD sẽ kéo theo chi phí tăng khoảng 10%. Cùng với đó, việc tỷ giá biến động mạnh khiến các hãng đang phải chi trả chi phí đầu vào nhiều hơn.
Từ đầu năm đến nay, tiền Đồng đã mất giá khoảng 5%, trong khi 70-75% cơ cấu tổng chi phí của hàng không là chi trả bằng ngoại tệ.
Ngoài ra, giá vé còn bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu linh kiện thay thế do chuỗi cung ứng bị đứt gãy sau đại dịch Covid-19. Các nhà sản xuất động cơ máy bay yêu cầu các hãng phải đưa tàu bay đi sửa các lỗi, khiến một số tàu bay phải nằm bãi, giảm 15-20% tàu bay.
Ngoài các vấn đề kể trên, trước đó, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 13/5, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cũng đã báo cáo 4 nguyên nhân khiến giá vé máy bay tăng. Trong đó, 3 nguyên nhân giống với các hãng đã trình bày.
Ngoài ra, ông Huy chỉ ra thêm nhu cầu đi lại trong tháng 4 ghi nhận rất cao. Theo nghiên cứu của Cục Hàng không và tổng hợp thống kê, đối với giá vé máy bay nếu mua trước 1-2 tháng thì giảm so với giá bình quân, mua càng sát ngày đi thì giá càng cao. Vừa qua, do nhu cầu đi du lịch nên nhiều người mua sát giờ, giá vé này tăng cao hơn 20%.
Trách nhiệm không của riêng ai
Bên cạnh những nguyên nhân không thể tác động đã đề cập trên, các doanh nghiệp cũng cho rằng hiện vẫn còn nhiều quy định “trói" hàng không.
Ví dụ, quy định hiện nay chỉ cho phép mỗi hãng được phép thuê ướt máy bay bổ sung 30% năng lực. Đây là rào cản khi hãng muốn thuê máy bay để tăng tải, tăng cung ứng vào giai đoạn cao điểm.
Đơn cử là Vietravel Airlines. Hãng hiện có 3 máy bay, muốn thuê thêm cũng chỉ được 1 tàu bay.
Đồng thời, khi muốn tăng công suất khai thác, các hãng còn gặp khó khăn khi một số cảng hàng không vẫn còn hạn chế các chuyến bay đêm như sân bay Quy Nhơn.
Tiếp đó, để giảm giá vé về mức hợp lý để thị trường chấp nhận, ông Nguyễn Bác Toán, Phó tổng giám đốc thương mại Vietjet Air, cho rằng cần có các chính sách hỗ trợ giảm thuế, phí trong điều hành, khai thác tại các sân bay, tăng năng lực điều hành khai thác tại các cảng hàng không.
Từ đó, giảm thời gian quay đầu của các chuyến bay, tăng tần suất, tăng năng lực vận hành khai thác, giảm giá dịch vụ các khung giờ bay đêm để tăng cường các chuyến bay đêm phục vụ hành khách.
Về phía Bamboo Airways, hãng bay đề xuất cần có sự thay đổi về quy định giá trần. Giá trần cần được xem xét và điều chỉnh linh hoạt dựa trên chi phí đầu vào như giá xăng dầu, giá máy bay tại thời điểm đó.
Ngoài ra, đơn vị cũng kiến nghị Chính phủ xem xét trình Quốc hội có điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu xăng dầu để hỗ trợ các hãng trong giai đoạn khó khăn hiện nay. Giải pháp để có giá vé máy bay rẻ khi bay đêm cũng cần có sự hỗ trợ về thuế phí để đạt hiệu quả.
Không chỉ từ phía cơ quan quản lý hay doanh nghiệp, để có được mức giá tốt như mong muốn, người dân cũng cần thay đổi. “Đây là thông lệ của ngành hàng không quốc tế, của ngành du lịch khi đặt vé sớm sẽ được mua vé rẻ hơn”, Phó tổng giám đốc thương mại Vietjet Air cho hay.
Theo đó, ông Toán đề xuất xây dựng các kế hoạch truyền thông đồng bộ và nhất quán để người dân và du khách quay trở lại với thói quen lên kế hoạch sớm, đặt vé xa ngày, lựa chọn các kênh bán vé chính thức, chủ động theo dõi các thông tin từ hãng hàng không để có được giá vé máy bay hợp lý cũng như hỗ trợ ngành hàng không lên kế hoạch và chủ động hơn trong hoạt động khai thác, đặc biệt là những dịp cao điểm lễ, tết.
Về phía cơ quan chức năng, ông Huy cho biết để “hạ nhiệt" giá vé, Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành quy định rà soát toàn bộ chi phí với kê khai giá, yêu cầu tăng chuyến bay, dùng máy bay thân rộng trong điều kiện thiếu máy bay thân hẹp (máy bay thân hẹp A321, A320).
"Tuy nhiên, máy bay thân rộng đáp ứng được nhu cầu đi lại nhưng chi phí tăng cao. Vì máy bay thân rộng chỉ thích hợp với đường bay trên 5.000 dặm trở lên. Bộ yêu cầu tiết giảm tối đa chi phí của hãng hàng không. Đồng thời nghiên cứu đề xuất giảm một số loại phí để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân", ông Huy nói.
Có thể thấy, để giải được bài toán vé máy bay tăng cao nhằm hỗ trợ người dân trong đợt cao điểm hè sắp tới không chỉ phụ thuộc vào mỗi hãng bay mà cần phải có sự chung tay thay đổi từ nhiều đơn vị.