Gửi bình luận
Máy bay chở khách hiện đại được thiết kế với tiêu chuẩn an toàn rất cao, song vẫn có những mẫu vượt trội.
Trước khi động cơ phản lực cánh quạt hiện đại ra đời, tai nạn xảy ra thường xuyên hơn do công nghệ còn hạn chế và quy định an toàn chưa đủ chặt chẽ. Do đó, bài đánh giá những mẫu máy bay an toàn nhất đến từ Turbli sử dụng dữ liệu từ năm 1970, sau khi chiếc Boeing 747 mang tính cách mạng ra đời. Turbli cũng chỉ xem xét các mẫu máy bay đã ra lò ít nhất 50 chiếc.
Nhìn vào trục hoành thể hiện dòng thời gian, ta thấy máy bay càng hiện đại thì tai nạn càng ít. Có những mẫu máy bay bàn giao hàng nghìn chiếc và may mắn chưa ghi nhận thiệt hại về hành khách.
Điển hình như các mẫu A350, A320neo, A321neo, A330neo và A319neo. Airbus đã bàn giao tổng 4.057 chiếc máy bay của 5 mẫu cho các đối tác. Cả 5 mẫu chưa từng gặp tai nạn dẫn đến thiệt hại sinh mạng hành khách trên máy bay.
Các mẫu máy bay của Embraer, nhà sản xuất đến từ Brazil, cũng có độ an toàn rất cao. Nhiều mẫu không dính đến tai nạn chết người.
Trong địa hạt Boeing và Airbus, những chiếc máy bay dưới đây là an toàn nhất vì chưa từng xảy ra tai nạn khiến hành khách tử vong:
- A350: đã giao 598 chiếc.
- A320neo: đã giao 1.974 chiếc.
- A321neo: đã giao 1.339 chiếc.
- A330neo: đã giao 129 chiếc.
- A340: đã giao 377 chiếc.
- A319: đã giao 1501 chiếc.
- A380: đã giao 246 chiếc.
- Boeing 787 Dreamliner: đã giao 1.127 chiếc.
- Boeing 737-600 và 737-900: đã giao 121 chiếc.
Xét trên số ca tử vong, Boeing 747 là mẫu máy bay "chết chóc nhất" với hơn 3.000 người thiệt mạng. Biểu tượng mang tính đột phá công nghệ được mệnh danh “Nữ hoàng bầu trời" đưa vào sử dụng từ năm 1969. Điều đáng buồn là nó dính vào rất nhiều vụ tai nạn.
Tính đến tháng 11/2023, “Nữ hoàng bầu trời" có mặt trong 173 sự cố hàng không, trong đó gồm 64 tổn thất về thân tàu (hư hỏng đến mức không thể sửa chữa), khiến 3.746 người thiệt mạng.
747 đạt tầm bay xa nhất thời bấy giờ, đồng nghĩa nó phải đối mặt rủi ro cao trong thời đại công nghệ còn hạn chế. Rất ít sự cố thuộc về lỗi thiết kế của 747, chủ yếu là lỗi phi công, sửa chữa bảo dưỡng không đúng cách và hệ thống thông tin liên lạc chưa đồng bộ, còn yếu kém.
Theo sau 747 về số người tử vong là A300, chiếc máy bay đầu tiên của nhà Airbus. Đây là máy bay thân rộng hai động cơ đầu tiên trên thế giới, được Airbus phát triển và sản xuất từ năm 1971 đến năm 2007. Đã có 561 chiếc ra đời, thật đáng tiếc khi nó góp mặt trong nhiều vụ tai nạn.
Tính đến tháng 6/2021, A300 đã xảy ra 77 vụ tai nạn, bao gồm 24 vụ tổn thất toàn bộ thân tàu khiến 1.133 người thiệt mạng. Ngoài ra còn có 36 vụ gây rối và cướp máy bay khiến 302 người thiệt mạng.
Điều cần lưu ý là nhiều vụ tai nạn gây ra số người chết cao không phải do máy bay gặp trục trặc mà do con người. Ví dụ, thảm họa sân bay Tenerife (Tây Ban Nha) vào ngày 27/3/1977, khi hai chiếc 747 va chạm nhau trên đường băng khiến 583 người thiệt mạng, là do lỗi của con người.
Để có bức tranh rõ ràng và công bằng hơn, các yếu tố như thời gian phục vụ và số lượng ghế cần được tính đến. Những mẫu máy bay cũ có thể chịu tỷ lệ tai nạn cao hơn những mẫu mới. Nhưng điều này không khiến chúng nguy hiểm hơn. Chỉ là vì chúng đã bay lâu nên gặp nhiều tình huống có thể xảy ra tai nạn.
Thời gian phục vụ của một mẫu máy bay được tính toán dựa trên số lượng giao hàng. Giả định tuổi thọ tối đa của mỗi máy bay là 27 năm. Lấy ví dụ Boeing 747. Hãng đã cho ra lò khoảng 1.500 chiếc, trong đó 430 chiếc vẫn còn hoạt động. Ta có tổng thời gian phục vụ khoảng 35.000 năm.
Áp dụng với các mẫu máy bay khác, Turbli lấy số người tử vong chia cho số chỗ ngồi và thời gian phục vụ. Như vậy, tỷ lệ tai nạn chết người như sau.
Ta dễ dàng nhận thấy mức tăng đột biến của Boeing 737 MAX 8, cao hơn nhiều so với thống kê phần trước. Đây là hệ quả trực tiếp của việc 737 MAX 8 có thời gian phục vụ rất ngắn nhưng tỷ lệ tử vong lại cao. Trong các dòng máy bay hiện đại, 737 MAX 8 thực sự là “con cừu đen".
Mặt khác, Boeing 747 lại trở thành mẫu máy bay an toàn hơn nhiều so với thống kê phần trước.
Ở dòng máy bay nhỏ, số người thiệt mạng trong những vụ tai nạn máy bay ATR không cao, nhưng vì số chỗ ngồi ít nên tỷ lệ tử vong chia theo số ghế tăng vọt. ATR-42 và ATR-72 vì vậy thuộc nhóm những mẫu máy bay rủi ro nhất.
Những mẫu máy bay hiện đại nhất ngày nay như Boeing 787 Dreamliner, Airbus A350 và A380 chưa từng gây chết người, cũng chưa bao giờ gặp sự cố hư hỏng đến mức không thể sửa chữa. Dẫu vậy, cần đặc biệt khen ngợi mẫu máy bay cũ hơn như 737-600 và 737-900 của Boeing. Chúng chưa bao giờ gặp tổn thất thân tàu, dù đã đưa vào sử dụng từ đầu thế kỷ 21.
Khi so sánh tỷ lệ tử vong và tổn thất thân tàu, nhà sản xuất Embraer của Brazil cung cấp những chiếc máy bay an toàn nhất. Từ khi đi vào hoạt động tháng 4/1997, dòng Embraer ERJ đã có hơn 1.200 chiếc được chế tạo. Nó chưa từng gặp tai nạn chết người và rất ít hư hỏng thân tàu. Do đó, các thành viên của dòng ERJ135/140/145 có thể xem là máy bay chở khách an toàn nhất lịch sử.
Airbus A340 xếp ngay sau trong bảng xếp hạng mẫu máy bay an toàn nhất. Từ thời điểm được giới thiệu vào tháng 3/1993 và bàn giao 380 chiếc trong suốt vòng đời, nó không dính phải bất kỳ vụ tai nạn chết người nào.
