Hành khách có được tự ý đổi chỗ ngồi trên máy bay?

Cảng vụ Hàng không miền Nam mới đây đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với nam hành khách 39 tuổi, quê TP Đà Nẵng về hành vi "Không tuân theo hướng dẫn về bảo đảm trật tự, an ninh, an toàn hàng không, phòng chống dịch bệnh của thành viên tổ bay”.

Cụ thể, khoảng 9h ngày 12/3, tại Sân bay Cần Thơ, sau khi tàu bay chuyến bay Cần Thơ - Đà Nẵng đang lăn, nam hành khách ở số ghế 26D đã tự ý đổi chỗ xuống ghế số 27F. Khi tiếp viên nhắc nhở quay lại vị trí ghế ngồi nhiều lần, nam hành khách liên tục từ chối hợp tác.

Sau 15 phút thuyết phục hành khách không thành công, cơ trưởng quyết định quay lại vị trí đỗ tàu bay và từ chối vận chuyển đối với hành khách này.

Trong tường trình, nam hành khách đã thừa nhận hành vi cự cãi và hăm dọa tiếp viên của chuyến bay: “Khi tàu bay cất cánh, tôi có hành vi cự cãi, hăm dọa tiếp viên. Sau đó, tôi bị an ninh hàng không mời xuống làm việc. Tôi thấy hành vi của mình là sai".

Vụ việc đặt ra câu hỏi về việc liệu hành khách có được tự ý đổi chỗ ngồi trên máy bay và khi nào thì hành khách tự ý đổi chỗ sẽ bị xử phạt.

Đại diện Cảng vụ Hàng không miền Nam tại Cần Thơ cho biết, hành khách đi tàu bay phải tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn bay. Ngoài ra, hành khách cũng phải chấp hành các yêu cầu của tiếp viên chuyến bay để đảm bảo an toàn cho mình và cả chuyến bay.

Do đó, hành khách nam nêu trên bị phạt 2 triệu đồng, theo quy định tại điểm a, khoản 4, điều 8, Nghị định 162 quy định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng.

Theo các chuyên gia, việc sắp xếp, phân bổ chỗ ngồi cho hành khách và hành lý trên máy bay không phải hành vi ngẫu nhiên mà là được tính toán kỹ lưỡng nhằm đảm bảo cân bằng trọng tải cho tàu bay.

Các phi công trong quá trình đào tạo đều được học các kiến thức liên quan đến lên kế hoạch bay. Trong phần này, để bay một chiếc Boeing 737 từ điểm A đến điểm B với 100 hành khách và 200kg hành lý, các phi công sẽ lập kế hoạch chi tiết việc sẽ phải để hành lý ở đâu, lấy lên bao nhiêu lít xăng, phải sắp xếp chỗ ngồi cho hành khách và hành lý ở đâu sẽ giúp máy bay ổn định, an toàn cho việc di chuyển…

Trong trường hợp nhiều hành khách cùng di chuyển sang một bên để tránh nắng hay tìm chỗ rộng rãi hơn… có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của máy bay, đặc biệt trong quá trình cất và hạ cánh.

Ngoài ra, trên máy bay có những vị trí ngồi đặc biệt, như ghế gần cửa thoát hiểm, chỉ dành cho những hành khách đáp ứng các tiêu chí nhất định.

Những chỗ ngồi này không dành cho tất cả mọi hành khách. Ngược lại, mỗi hãng bay sẽ có những quy định riêng trong việc lựa chọn hành khách ngồi gần cửa thoát hiểm.

Điều này nhằm đảm bảo nếu xảy ra tình huống khẩn cấp, người ngồi ở ghế thoát hiểm phải đảm bảo sức khỏe, có khả năng hỗ trợ phi hành đoàn trong việc sơ tán hành khách.

Do đó, một hành khách nếu vô tình đổi sang ghế thoát hiểm mà không đủ điều kiện có thể làm ảnh hưởng đến an toàn bay.

Trên thực tế, nhiều hãng bay áp dụng nguyên tắc có những chỗ ngồi rộng rãi hơn hoặc có vị trí thuận lợi hơn thì hành khách phải trả thêm phí để chọn.

Có thể kể đến như Hãng hàng không quốc gia Việt Nam – Vietnam Airlines, từ ngày 25/2 vừa qua đã áp dụng tính phí chọn chỗ ngồi cho các chuyến bay nội địa.

Mức phí cho các ghế rộng chân là từ 250.000 – 550.000 đồng/chỗ, tùy đường bay, mức phí dành cho ghế hàng trước, ghế hàng sau, ghế cạnh cửa sổ, ghế lối đi… cũng khác nhau.

Do đó, trường hợp hành khách tự đổi vào một chỗ tốt hơn nhưng không trả phí hoặc chọn đúng chỗ hành khách khác đã trả phí sẽ gây khó xử cho phi hành đoàn cũng như mất công bằng với những hành khách đã trả phí khác trên chuyến bay.

Mặc dù vậy, hiện chưa quy có định xử phạt về việc hành khách tự ý đổi chỗ khi đi máy bay. Chỉ trong trường hợp, nếu tiếp viên hàng không phát hiện, nhắc nhở nhưng hành khách không trở lại đúng số ghế trên vé máy bay hoặc cự cãi, không tuân thủ theo yêu cầu của tổ bay thì sẽ bị xử phạt.

Điều này được áp dụng đối với trường hợp hành khách trên chuyến bay từ Cần Thơ đi Đà Nẵng hôm 16/3 vừa qua.

Cụ thể tại Điều 8, Nghị định 162/2018/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng nêu rõ: Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng nếu hành khách: “Không tuân theo hướng dẫn về bảo đảm trật tự, an ninh, an toàn hàng không, phòng chống dịch bệnh của thành viên tổ bay”.