Trong bối cảnh ngành du lịch tiếp tục tăng trưởng bùng nổ và sự kiện APEC 2027 tới gần, nhu cầu nâng cấp năng lực hàng không của Phú Quốc trở nên vô cùng cấp thiết.
Việc hạ tầng hàng không được đánh giá chưa theo kịp sự phát triển của du lịch, cả công suất và mức độ ứng dụng công nghệ tại sân bay Phú Quốc có khoảng cách khá xa với các điểm đến trong khu vực…là những trăn trở của đảo ngọc trước thềm APEC 2027.
Liên tục trong những năm qua, ngành du lịch đã có những bước tiến vượt bậc khi nhận được nhiều giải thưởng danh giá cũng như lượng khách đến tham quan, nghỉ dưỡng tại đảo ngọc Phú Quốc (Kiên Giang) ngày càng tăng.
Mới đây nhất, Tạp chí du lịch Condé Nast Traveler vừa công bố danh sách “19 điểm đến có chi phí hợp lý nhất để du lịch năm 2025”, trong đó có Phú Quốc.
Condé Nast Traveler gợi ý, bên cạnh những điểm đến nổi tiếng như Đà Nẵng, Hà Nội, TP.HCM... thì hành trình tới Phú Quốc cũng là điểm đến có chi phí hợp lý nhất thế giới năm 2025 khi sở hữu những bãi biển nguyên sơ cùng các khu nghỉ dưỡng mà không tìm thấy ở nơi khác.
Hồi tuần trước, Phú Quốc cũng được xếp đứng đầu danh sách top 5 điểm đến có tốc độ phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á theo bình chọn của Travel Off Path - chuyên trang du lịch nổi tiếng của Mỹ.
Cùng với các giải thưởng, lượng du khách đến với Phú Quốc ngày càng tăng. Chỉ riêng trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ vừa qua, trung bình mỗi ngày, sân bay Phú Quốc đón gần 40 chuyến quốc tế, tương đương 10.000 – 12.000 khách/ngày.
Số lượng du khách tăng mạnh khiến nhiều lần sân bay Phú Quốc rơi vào tình trạng “thất thủ” khi xảy ra tình trạng quá tải, tắc nghẽn nhiều giờ, đặc biệt là tại khu vực nhập cảnh.
Năm 2025, Phú Quốc đặt mục tiêu đón hơn 10 triệu lượt khách đến tham quan du lịch, trong đó khách quốc tế 1,1 triệu lượt. Dự báo lượng khách quốc tế tới Phú Quốc sẽ còn tiếp tục gia tăng mạnh mẽ trong thời gian tới.
Đặc biệt, Phú Quốc đang đứng trước cơ hội vươn mình mạnh mẽ hơn nữa khi được chọn làm địa điểm tổ chức Tuần lễ cấp cao APEC 2027.
Ông Nguyễn Minh Đông, Giám đốc Cảng hàng không Quốc tế Phú Quốc, sau khi được mở rộng năm 2018, công suất của sân bay Phú Quốc đã tăng từ 2,65 triệu khách/năm lên 4 triệu khách/năm, trong đó có 3 triệu khách quốc nội và 1 triệu khách quốc tế.
Thế nhưng, trong năm 2024, Phú Quốc đã khai thác được hơn 4,1 triệu, trong đó có gần 2 triệu khách quốc tế. Con số này đã vượt công suất thiết kế của sân bay Phú Quốc.
Trong bối cảnh ngành du lịch tiếp tục tăng trưởng bùng nổ và APEC 2027 tới gần, nhu cầu nâng cấp năng lực hàng không của Phú Quốc trở nên vô cùng cấp thiết.
Việt Nam từng hai lần đăng cai APEC. Lần đầu tiên vào năm 2006 tại Hà Nội và lần thứ 2 vào năm 2017 tại thành phố Đà Nẵng.
Với Đà Nẵng, thành phố này đã khởi động một kế hoạch hành động từ năm 2014, trước 3 năm diễn ra APEC, và "chạy đua" thực hiện đầu tư hàng loạt các dự án hạ tầng, trong đó có hạ tầng hàng không tại Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng để phục vụ sự kiện lớn này.
Theo đó, trước thềm hội nghị APEC, các dự án cải tạo, nâng cấp sân đỗ máy bay trước nhà ga quốc tế, mở rộng sân đỗ máy bay về phía Bắc, xây mới đường lăn E7 và Nhà khách VIP tại sân bay Đà Nẵng đã được hoàn thành kịp thời để đưa vào vận hành đúng dịp Tuần lễ cấp cao APEC 2017.
Đặc biệt, dự án xây dựng Nhà ga hành khách quốc tế - Cảng hàng không quốc tế Ðà Nẵng với 40 quầy thủ tục hàng không, 20 quầy xuất cảnh, 22 quầy nhập cảnh, 10 cửa ra tàu bay, hai đảo xử lý hành lý đi và 4 đảo trả hành lý đến… đã góp phần quan trọng vào thành công ấn tượng của APEC 2017.
Năm nay, thành phố Gyeongju (Hàn Quốc) cũng đang tích cực chuẩn bị cho APEC 2025. Trước đó, từ tháng 7/2021, thành phố Gyeongju đã nỗ lực chạy đua tranh cử tổ chức Hội nghị cấp cao APEC 2025 cùng với các thành phố Seoul, Jeju và Busan.
Kết quả, Hàn Quốc đã chọn thành phố Gyeongju thuộc tỉnh Gyeongsang Bắc là thành phố đăng cai APEC 2025. Riêng về các vấn đề liên quan đến khả năng tiếp cận, Gyeongju có đến 4 sân bay lớn bao gồm sân bay quốc tế Gimhae, sân bay quốc tế Daegu, sân bay Pohang Gyeongju và sân bay Ulsan có thể được sử dụng. Việc có nhiều sân bay giúp kết nối đến địa điểm diễn ra APEC dễ dàng hơn.
Trước đó, để phục vụ APEC 2023, sân bay quốc tế San Francisco (SFO, Mỹ) đã nâng cấp Nhà ga Harvey Milk 1, mang đến các tiện nghi hàng đầu và được Travel & Leisure vinh danh là sân bay lớn tốt nhất năm 2022.
Khi diễn ra APEC 2023 tại San Francisco, sân bay này đã đón hàng loạt chuyên cơ của các nguyên thủ quốc gia đến dự Hội nghị APEC như máy bay Không quân Nhật Bản 1 (Boeing 777) của nguyên Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, máy bay Không quân Hoàng gia Úc 381 (Airbus A330 MRTT) của Thủ tướng Úc Anthony Albanese, máy bay Không quân Chile 1 (Boeing 737) của Tổng thống Chile Gabriel Boric...
Điều này đặt ra yêu cầu các sân bay cần đảm bảo hạ tầng đường băng, phòng chờ, bãi đỗ máy bay, bãi đỗ ô tô đủ lớn và tiện nghi nhằm phục vụ chu đáo cho sự kiện.
Theo PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, sự kiện APEC 2027 sắp tới được tổ chức ở Phú Quốc cần được coi là điểm đột phá rất mạnh để tạo bước nhảy vọt cho du lịch Việt Nam vào kỷ nguyên mới.
Tuy nhiên, để APEC 2027 tạo được tiếng vang lớn, tạo ra sức hấp dẫn mạnh cho Phú Quốc nói riêng và Việt Nam nói chung, theo ông Thiên, cần ưu tiên khắc phục ngay những bất cập, tồn tại hiện nay, trong đó có việc cải tạo, nâng cấp Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc.
Hiện tại, Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) là doanh nghiệp khai thác Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc. Theo quy định, để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong việc quản lý, vận hành, duy trì điều kiện khai thác, ACV có trách nhiệm đầu tư xây dựng, nâng cấp, mở rộng các công trình thiết yếu tại cảng hàng không này.
Tuy nhiên, trên thực tế, việc nâng cấp chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển. Cụ thể sau khi nâng cấp công suất từ 2,65 triệu khách lên 4 triệu khách năm 2018, ngay sau đó, năm 2019, Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc đã đón 3,7 triệu hành khách; vượt quá công suất dự báo của cảng năm 2020.
Trước đó, từ năm 2020, ACV cũng đã có kế hoạch đầu tư xây dựng nhà ga hành khách T2, nâng công suất lên mức 6 triệu hành khách/năm. Tuy nhiên đến nay, dự án vẫn chưa có tiến triển.
Theo hồ sơ quy hoạch giai đoạn 2021-2030, Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc được mở rộng, nâng công suất đạt khoảng 10 triệu hành khách/năm, đến năm 2050 nâng lên 18 triệu hành khách/năm.
Trước tình hình này, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng cho biết, Chính phủ đã có chủ trương đầu tư mở rộng sân bay Phú Quốc để chuẩn bị cho Hội nghị APEC 2027.
Trên cơ sở quy hoạch tổng thể hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc được Thủ tướng phê duyệt, Bộ GTVT đã giao Cục hàng không Việt Nam khẩn trương hoàn thành hồ sơ điều chỉnh quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc.
Theo ông Dũng, về phương án đầu tư, sẽ xem xét và tính toán phương án tối ưu, huy động mọi nguồn lực để đầu tư nhanh nhất hạ tầng sân bay Phú Quốc, bao gồm cả sử dụng nguồn vốn nhà nước và huy động nguồn vốn khác của các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, dù phương án nào thì nhà đầu tư phải đầu tư tổng thể các công trình thiết yếu như đường cất hạ cánh số 2 và nhà ga hành khách T2.
Mới đây nhất, ngày 18/2, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang Nguyễn Tiến Hải đã có buổi làm việc với Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc. Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang yêu cầu phải rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng phương án quy hoạch cảng hàng không, trong bối cảnh Phú Quốc đang phát triển mạnh mẽ về du lịch và kinh tế, nhất là thời điểm tổ chức APEC 2027 đang đến gần.
Đồng thời, yêu cầu UBND tỉnh phối hợp với các đơn vị tư vấn nghiên cứu kỹ phương án quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc, xác định xu hướng phát triển của Phú Quốc trong thời gian tới.
Tại Thông báo số 99/TB-VPCP ngày 5/4/2022 của Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao “Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính và UBND tỉnh Kiên Giang nghiên cứu các hình thức đầu tư phù hợp để đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc (ưu tiên đầu tư theo hình thức PPP), nâng tổng công suất đến năm 2030 lên 10 triệu hành khách/năm, đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH của địa phương, phù hợp với các quy định hiện hành”.