Dự án sân bay Long Thành được đề xuất xây thêm một đường băng trong giai đoạn 1 và điều chỉnh thời gian hoàn thành, khai thác vào cuối năm 2026.
Sau giờ họp Quốc hội ngày 6/11, chiều tối cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Trình bày tờ trình điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án sân bay Long Thành, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) Nguyễn Văn Thắng cho biết trên cơ sở sự cần thiết đầu tư, khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, điều chỉnh Nghị quyết số 94/2015/QH13 về chủ trương đầu tư dự án và Nghị quyết số 95/2019/QH14 về báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 1 của dự án.
Cụ thể, về quy mô đầu tư, Chính phủ kiến nghị Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án sân bay Long Thành để xây đường băng số 3 thuộc giai đoạn 3 ngay trong giai đoạn 1 để sân bay này khai thác hai đường băng trong giai đoạn 1.
Chính phủ kiến nghị Quốc hội điều chỉnh thời gian hoàn thành, đưa vào khai thác sân bay Long Thành giai đoạn 1 chậm nhất là cuối năm 2026 thay vì năm 2025.
Nội dung điều chỉnh thứ ba là Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh giai đoạn 1 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua.
Như vậy, ngoài việc tiến độ hoàn thành được nới đến cuối năm 2026 thay vì cuối năm 2025, dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 sẽ có thêm 1 đường cất hạ cánh.
Tại tờ trình số 747, Chính phủ cho biết tại thời điểm trình duyệt chủ trương đầu tư dự án, do việc xác định nguồn vốn để đầu tư giai đoạn 1 của dự án còn khó khăn nên Quốc hội đã quyết định giai đoạn 1 của dự án chỉ đầu tư xây dựng 1 đường cất hạ cánh ở khu vực phía bắc của sân bay.
Giai đoạn 2 sẽ xây thêm đường băng số 2 ở phía nam sân bay và giai đoạn 3 sẽ xây thêm 2 đường băng ở phía bắc (đường băng số 3) và ở phía nam (đường băng số 4).
Tuy nhiên trong quá trình triển khai dự án giai đoạn 1, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) nhận thấy việc xây dựng đường băng số 3 cách đường băng số 1 (đang đầu tư) 400 m về phía bắc để khai thác hai đường băng trong giai đoạn 1 sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn.
Thứ nhất, việc có thêm đường cất hạ cánh thứ 2 tại cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 sẽ đáp ứng nhu cầu khai thác khi 1 đường cất hạ cánh gặp sự cố.
Theo quy hoạch, cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất có thể phục vụ khoảng 50 triệu hành khách/năm. Năm 2023, sản lượng khai thác của Tân Sơn Nhất đã đạt trên 41 triệu hành khách. Dự kiến đến năm 2030, tổng nhu cầu vận tải hàng không của TP.HCM và các tỉnh lân cận khoảng 71 triệu hành khách/năm.
Như vậy, trường hợp đường cất hạ cánh số 1 của cảng hàng không quốc tế Long Thành gặp sự cố thì sẽ phải chuyển các chuyến bay sang Tân Sơn Nhất. Khi đó Tân Sơn Nhất sẽ bị quá tải, tàu bay sẽ phải bay chờ trên không, làm phát sinh thêm chi phí và ảnh hưởng tới môi trường.
Vì vậy, việc xây dựng ngay đường cất hạ cánh số 3 sẽ đáp ứng nhu cầu khai thác giai đoạn 1 của cảng hàng không quốc tế Long Thành khi đường cất hạ cánh số 1 xảy ra sự cố, không phải chuyển sang Tân Sơn Nhất, đồng thời hỗ trợ tốt cho Tân Sơn Nhất trong trường hợp gặp sự cố.
Việc thi công đường băng số 3 cùng với đường băng số 1 sẽ không làm gián đoạn khai thác đường băng số 1 khi phải đấu nối hạ tầng kỹ thuật.
Thứ ba là nền đường băng số 3 đã san gạt để đảm bảo tĩnh không khai thác đường băng số 1 nên chi phí đầu tư đường băng số 3 chỉ khoảng 3.304 tỷ đồng, không vượt tổng mức đầu tư 99.019 tỷ đồng của dự án thành phần 3 sân bay Long Thành giai đoạn 1 do ACV thực hiện nhưng làm tăng năng lực khai thác của sân bay khi có 2 đường băng.
Bên cạnh đó, việc đầu tư ngay đường cất hạ cánh số 3 trong giai đoạn 1 có nhiều thuận lợi như phù hợp với quy hoạch cảng đã được Thủ tướng phê duyệt, mặt bằng đã được giải phóng và giao cho ACV, nền đường đã được san gạt cơ bản đến cao độ thiết kế, tiết kiệm chi phí, thời gian xây dựng và nguồn vốn đã được ACV thu xếp do vẫn nằm trong tổng mức đầu tư được duyệt.
"Việc đầu tư này không chỉ nâng cao hiệu quả đầu tư giai đoạn 1 và giai đoạn 2 của dự án mà còn góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông quan trọng quốc gia, qua đó giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, phục vụ tốt nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng an ninh quốc gia", Chính phủ khẳng định.
Bên cạnh đó, theo lý giải của Chính phủ, sân bay Long Thành giai đoạn 1 không thể hoàn thành trong năm 2025 mà phải kéo dài tới cuối năm 2026 là do quá trình thực hiện dự án gặp một số khó khăn như: thời gian thi tuyển kiến trúc kéo dài, đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến tiến độ thiết kế kỹ thuật, huy động chuyên gia nước ngoài.
Gói thầu xây dựng nhà ga hành khách phải qua 2 lần đấu thầu mới chọn được nhà thầu, một số công trình dịch vụ hàng không thuộc dự án thành phần 4 chậm triển khai do lần đầu thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư nên còn lúng túng và phải sửa đổi quy định pháp luật.
Theo tờ trình, dự án xây dựng Cảng HKQT Long Thành giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư hơn 109 nghìn tỷ đồng (khoảng 4,665 tỷ USD), được chia thành 4 dự án thành phần.
Dự án thành phần 1 bao gồm các công trình trụ sở các cơ quan quản lý Nhà nước như trụ sở Cảng vụ hàng không, hải quan, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, trụ sở công an địa phương và trụ sở các cơ quan kiểm dịch động/thực vật.
Trong đó, công trình trụ sở cảng vụ hàng không đang được chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2025. Trụ sở hải quan đang được tổ chức triển khai công tác thiết kế, dự kiến khởi công tháng 12/2024 và hoàn thành quý II/2026.
Đối với trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã khởi công và dự kiến hoàn thành vào quý IV/2024. Trụ sở Công an địa phương dự kiến khởi công tháng 12/2024 và hoàn thành vào quý III/2025.
Riêng công trình trụ sở các cơ quan kiểm dịch động/thực vật đang được triển khai thủ tục chuẩn bị dự án là lập hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư, chưa bố trí vốn thực hiện.
Dự án thành phần 2 gồm các công trình phục vụ quản lý bay. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 3.435 tỷ đồng, gồm 2 hạng mục chính là Đài kiểm soát không lưu và thiết bị chuyên ngành. Dự án đã được khởi công xây dựng và đang tổ chức xây dựng công trình Đài Kiểm soát không lưu (đạt khoảng 94%), dự kiến hoàn thành vào quý II/2025. Đồng thời, phát hành hồ sơ mời thầu đối với 5 gói thầu thiết bị chuyên ngành quản lý bay từ quý II/ 2024, dự kiến hoàn thành vào quý II/2026.
Dự án thành phần 3 của dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 sẽ bao gồm các công trình thiết yếu của cảng hàng không. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 99.019 tỷ đồng, gồm 7 hạng mục chính: rà phá bom mìn, vật nổ; tường rào ranh giới cảng hàng không; san nền, thoát nước; hạ tầng cảng hàng không (đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ...); nhà ga hành khách; giao thông kết nối (tuyến T1 và T2); công trình phụ trợ (nhà ga hàng hóa, trạm cung cấp nhiên liệu...).
Dự án được khởi công xây dựng từ quý IV/2021. Đến nay đã hoàn thành công tác rà phá bom mìn, san nền, thoát nước.
Đối với hạng mục hạ tầng cảng hàng không, công trình đường cất hạ cánh, đường lăn đang triển khai thi công xây dựng (đạt khoảng 40%), dự kiến hoàn thành và khai thác kỹ thuật trong quý II/ 2025. Công trình sân đỗ tàu bay đã khởi công trong tháng 9, dự kiến hoàn thành vào quý III/2026.
Hạng mục nhà ga hành khách đến nay đã cơ bản hoàn thành kết cấu phần khung, đang tiến hành lắp dựng kết cấu mái thép, dự kiến hoàn thành công tác xây dựng vào quý IV/2025. Cùng đó, hạng mục này hoàn thiện, lắp đặt thiết bị và vận hành thử vào quý IV/2026. Hiện, các đơn vị đang nỗ lực phấn đấu rút ngắn tiến độ khoảng 3 tháng để hoàn thành trong quý III/2026 cùng với sân đỗ tàu bay.
Hạng mục hệ thống giao thông kết nối cũng đang triển khai thi công theo đúng tiến độ (đạt khoảng 50%), dự kiến hoàn thành vào quý IV/2025.
Dự án thành phần 4 gồm 17 hạng mục công trình chính. Trên cơ sở mục tiêu chuyển phần lớn các chuyến bay quốc tế từ cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất sang cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, Bộ GTVT đã triển khai trước 7/17 hạng mục công trình ưu tiên đầu tư là các công trình dịch vụ hàng không gắn trực tiếp với hoạt động của tàu bay.
Đến nay Bộ GTVT đã tổ chức lựa chọn nhà đầu tư từ tháng 10 và dự kiến hoàn thành các công trình vào quý III/2026.
Với các hạng mục công trình còn lại, trên cơ sở tham khảo mô hình, kinh nghiệm triển khai của các cảng hàng không quốc tế lớn trên thế giới, Bộ GTVT cho biết sẽ rà soát, nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách và báo cáo đề xuất phương án tổ chức thực hiện theo lộ trình phù hợp, đáp ứng nhu cầu khai thác theo từng giai đoạn cũng như mục tiêu phát triển dài hạn của cảng hàng không quốc tế Long Thành.